ΚΥΠΡΟΣ: ΙΣΤΟΡΙΑ VS ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ (6)
Όταν ο καπετάνιος βγάζει το καράβι σε αχαρτογράφητα νερά, διότι νομίζει ότι μπορεί να διατάζει τους ωκεανούς να του κάνουν μπουνάτσα, οι επιβάτες μάλλον έχουν μπλέξει άσχημα. Εκτός αν πιστεύουν κι αυτοί ότι ο καπετάνιος έχει το δικαίωμα να διατάζει τους ωκεανούς, οπότε για τις τραμουντάνες που τραντάζουν το καράβι φταίνε οι ωκεανοί και όχι ο καπετάνιος.
Κάπως έτσι έμοιαζε το καράβι της Κύπρου, με καπετάνιο τον Μακάριο και επιβάτες τον Κυπριακό λαό, τη δεκαετία του 1960. Θα συνεχίσω να σας λέω την ιστορία εκείνης της εποχής, που η ουρά της φτάνει μέχρι σήμερα. Αναγκαστικά θα πάρω θέση κριτή των γεγονότων, για ένα απλό λόγο: Διότι οι προθέσεις πίσω από τις πράξεις του Μακαρίου δεν ήταν ειλικρινείς και ξεκάθαρες, άσχετα αν ο ίδιος έλεγε και ο λαός τον πίστευε ότι οι προθέσεις του ήταν αγνές.
Σας έχω πει σε προηγούμενα βίντεο πιο αναλυτικά για την απόφαση του Μακαρίου να κάνει ένοπλο αγώνα για την Ένωση, που ξεκίνησε το 1955 και μετά από δύο χρόνια, καθώς θυσίαζαν εδώ οι ήρωές μας την ζωή τους για την Ένωση, ο Μακάριος το γύρισε στην ανεξαρτησία, ακυρώνοντας τελείως τη σκοπιμότητα του αγώνα και χαραμίζοντας τη θυσία τόσων νέων ανθρώπων. Διότι την ανεξαρτησία μπορούσαμε να την κερδίσουμε, όπως όλες τότε οι βρετανικές αποικίες, χωρίς ένοπλο αγώνα.
Όμως, και παρόλο που ήταν τότε, στις αρχές της δεκαετίας του 50, αρνητικοί με την Ένωση ΟΛΕΣ οι μεγάλες δυνάμεις, Βρετανία, Ηνωμένες Πολιτείες και Σοβιετική Ένωση, ο Μακάριος πίστευε ότι μπορούσε να διατάξει όλους εκείνους τους ωκεανούς να του κάνουν μπουνάτσα για να πάει το καράβι στην Ελλάδα. Με μια έπαρση αυτοπεποίθηση και έπαρση ακατανόητη, στις αρχές του 1956 χαράμισε τις προτάσεις Harding, την τελευταία χρυσή ευκαιρία για μια λύση του Κυπριακού, πολύ καλύτερη από εκείνην που αναγκάστηκε να δεχτεί τέσσερα χρόνια αργότερα, στις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, με την ωρολογιακή βόμβα της διχοτόμησης στα θεμέλια του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας και με την Τουρκία μπάστακα πάνω από τα κεφάλια μας, ως εγγυήτρια δύναμη.
Με το καλημέρα του ανεξάρτητου κυπριακού κράτους, ο Μακάριος ξεκίνησε την τακτική του παραγκωνισμού της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Απαγόρευσε τη διεξαγωγή δημοτικών εκλογών, για να μην εκλέξουν οι Τουρκοκύπριοι τους δικούς τους δημάρχους στους τουρκομαχαλάδες, βάσει του Συντάγματος. Έτσι, ενώ σχεδόν σε όλη τη διάρκεια της Αγγλοκρατίας οι Κύπριοι ψήφιζαν δημάρχους και δημοτικά συμβούλια, στα 17 χρόνια του Μακαρίου τους δημάρχους και τους δημοτικούς συμβούλους τους διόριζε ο Μακάριος και πάλι κατά παράβαση του Συντάγματος. Δημοτικές εκλογές έγιναν για πρώτη φορά το 1986, 26 χρόνια μετά την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Σημειώστε ότι – και πάλι κατά παράβαση του Συντάγματος- οι βουλευτικές εκλογές δεν έγιναν στα πέντε χρόνια, δηλαδή το 1965 αλλά στα δέκα, δηλαδή το 1970. Οι προεδρικές εκλογές – και πάλι κατά παράβαση του Συντάγματος- δεν έγιναν στα 5 χρόνια, αλλά στα εφτά, το 1967. Ήταν τότε που έφαγε στα μούτρα τα γιαούρτια ο μοναδικός τότε ανθυποψήφιος του Μακαρίου, ο γιατρός Τάκης Ευδόκας, όταν μπήκαν Μακαριακοί τραμπούκοι στην προεκλογική του συγκέντρωση στην πλατεία Σολωμού και την διέλυσαν.
Παράλληλα, στο εσωτερικό, οι δύο κοινότητες ετοιμάζονταν μυστικά για πόλεμο η μια εναντίον της άλλης. Εκπονούσαν στρατιωτικά σχέδια και όπλιζαν παράνομες ομάδες, από τη μια ο Ραούφ Ντενκτάς κι από την άλλη ο πανίσχυρος (υπερ)Υπουργός Εσωτερικών και Αμύνης Πολύκαρπος Γιωρκάτζης, με τις ευλογίες βέβαια του Μακαρίου. Ταυτόχρονα, σε πολιτικό επίπεδο, σοβούσε διαρκώς η ρήξη και η ένταση, καθετί που μπορούσε να οδηγήσει σε κόντρα μεγεθυνόταν και γινόταν ο ψύλλος κάμηλος, που λέμε στην Κύπρο. Οι προκλήσεις ήταν και από τις δύο πλευρές και ήταν σκόπιμες. Ήθελαν να φτάσει ο κόμπος στο χτένι, για να διαλυθεί ο γάμος, οι μεν Ελληνοκύπριοι για να κάνουν την Ένωση, οι δε Τουρκοκύπριοι για να πάμε σε Διχοτόμηση.
Μέσα σε αυτό το τοξικό κλίμα, φτάνουμε στο 1963, όταν ο Μακάριος αιφνιδιάζει τους πάντες, σε ανατολή και δύση, μαζί και την Ελλάδα, ανακοινώνοντας την απόφασή του να αλλάξει μονομερώς, από μόνος του δηλαδή, το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, που ο ίδιος είχε προσυπογράψει τρία χρόνια πριν. Ήταν τότε που του είπε ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου ότι «κινδυνεύουμε, Μακαριώτατε, να μαθαίνουμε τα νέα της Κύπρου από τις εφημερίδες».
Η ενέργεια εκείνη του Μακαρίου δεν ήρθε μόνη. Ήρθε μαζί με προκλήσεις που ανέβασαν κατακόρυφα τον δείκτη της έντασης. Χαρακτηριστικά να σας πω για την βόμβα κάτω από τον ανδριάντα του Μάρκου Δράκου, στον κυκλικό κόμβο της Πύλης Πάφου, στις 3 Δεκεμβρίου του 1963. Ήταν μια προβοκάτσια του Γιωρκάτζη, την οποία φόρτωσε στους Τούρκους. Ταυτόχρονα άρχισαν να διαρρέουν δηλητηριώδεις φήμες όπως, για παράδειγμα ότι οι Τούρκοι επρόκειτο να επιτεθούν για να σφαγιάσουν τους Χριστιανούς μέσα στις εκκλησιές τα Χριστούγεννα. Μέσα σ’ αυτό το εκρηκτικό κλίμα και με τους οπλοφόρους στις δύο κοινότητες να είναι κυριολεκτικά με το δάκτυλο στη σκανδάλη, ξέσπασαν τη νύχτα της 21ης Δεκεμβρίου τα επεισόδια που έμειναν στην ιστορία ως «τα ματωμένα Χριστούγεννα του 63». Ένα περιπολικό με Ελληνοκύπριους αστυνομικούς ανέκοψε ένα αυτοκίνητο με Τουρκοκύπριους ανθρώπους της νύχτας. Άρχισε πιστολίδι, σκοτώθηκε μέσα στο αυτοκίνητο η ιερόδουλη Τζεμαλιέ και το επεισόδιο εξελίχτηκε σε πόλεμο στους μαχαλάδες της παλιάς Λευκωσίας.
Μετά από αυτό ακολούθησε μια εφιαλτική δεκαετία για την Κύπρο. Μια Οδύσσεια κυριολεκτικά από τη Σκύλα στη Χάρυβδη, σε ένα ανερμάτιστο καράβι, χωρίς μπούσουλα και με έναν καπετάνιο στο τιμόνι που νόμιζε, όπως είπα και στην αρχή, ότι όριζε τους ωκεανούς. Το βέβαιο, για μένα, είναι πως όλοι εκείνοι, Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι, Μακάριοι, Γρίβες, Ντενκτάσηδες, Γιωρκάτζηδες και λοιποί, έπαιζαν ακούσια ή εκούσια το διχοτομικό παιχνίδι της Τουρκίας.
Η συγκλονιστική συνέχεια, στο επόμενο βίντεο.