ΚΥΠΡΟΣ: ΙΣΤΟΡΙΑ VS ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ (6)
«Τσιφτετέλι τούρκικο, νινανάι γιάβρουμ νινανάι νάι», μας παίζει κανονικά η Άγκυρα εδώ και σχεδόν 70 χρόνια κι εμείς το χορεύουμε επιδέξια. Το χορεύουμε οι Ελληνοκύπριοι, οι Τουρκοκύπριοι, η Ελλάδα, ακόμα και οι ενδιαφερόμενες για το Κυπριακό μεγάλες δυνάμεις.
Πόσο τέλεια ήρθαν και έδεσαν όλα τα γεγονότα από το 1956 μέχρι και το 2017, που είχαμε το ναυάγιο του Κραν Μοντανά, ώστε η Τουρκία να έχει πλέον εφαρμόσει με σχεδόν απόλυτη επιτυχία το διχοτομικό σχέδιο του Τούρκου συνταγματολόγου Νιχάτ Ερίμ.
Είναι τόσο εκπληκτικό το πώς έγιναν όλα, όπως τα ήθελε η Τουρκία, που πολλές φορές αναρωτιέμαι αν οι δικοί μας έπαιξαν το διχοτομικό παιχνίδι της Τουρκίας από πολιτική απειρία ή αφέλεια ή αν κάποιοι συνέργησαν συνειδητά διότι πίστευαν κι αυτοί πως η διχοτόμηση ήταν μια καθαρή και ασφαλής λύση, είτε για άλλους λόγους που δεν γνωρίζω.
Πάμε όμως να δούμε πώς έγιναν όλα βάσει των τουρκικών σχεδιασμών.
Το 1955 ξεκινά ο αγώνας της ΕΟΚΑ για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, μια απόφαση του εθνάρχη αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ, που κάλεσε τον Γεώργιο Γρίβα να αναλάβει την στρατιωτική οργάνωση και αρχηγία.
Αρχές του 1956, οκτώ μήνες μετά την έναρξη του αγώνα, η Βρετανία δίνει στον Μακάριο πρόταση λύσης του Κυπριακού, μέσω του τότε κυβερνήτη John Harding. Ήταν ίσως η καλύτερη πρόταση που είχαμε ποτέ για λύση του Κυπριακού, που προέβλεπε μια περίοδο αυτοκυβέρνησης μερικών ετών και στη συνέχεια αυτοδιάθεση, δηλαδή να αποφασίσουν οι Κύπριοι αν θέλουν ανεξαρτησία ή Ένωση. Σημειώστε ότι, σε εκείνες τις προτάσεις, η Τουρκία δεν είχε να παίξει κανένα ρόλο, ενώ οι Τουρκοκύπριοι αντιμετωπίζονταν σαν μειονότητα και όχι σαν ισότιμη κοινότητα, όπως έγινε τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1959 με τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου. Ο Μακάριος την ώρα των υπογραφών θέλησε να ξαναδιαπραγματευτεί και οι Βρετανοί απέσυραν το σχέδιο και η χρυσή ευκαιρία έκανε φτερά.
Όμως οι προτάσεις Harding θορύβησαν έντονα την Άγκυρα, που είδε τη Βρετανία να εισηγείται λύση του Κυπριακού, με την Τουρκία έξω από το παιχνίδι. Έτσι ο Τούρκος πρωθυπουργός Αντάν Μεντερές ανέθεσε τον Νιχάτ Ερίμ να εκπονήσει σχέδιο διχοτόμησης της Κύπρου, το οποίο παραδόθηκε στην τουρκική ηγεσία το Φθινόπωρο του 1956 και ξεκίνησε να εφαρμόζεται. Το σχέδιο προέβλεπε γεωγραφικό και διοικητικό διαχωρισμό Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, κάτι που βεβαίως συνεπάγετο μια μαζική μετακίνηση πληθυσμών.
Αλλά πώς θα μπορούσε να γίνει μετακίνηση δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων, σε συνθήκες ειρήνης. Ποιος θα τους έπειθε για να εκτοπισθούν από τα σπίτια, τις πόλεις και τα χωριά τους, για να μοιραστεί η Κύπρος στα δύο; Επίσης πώς θα μπορούσε να πεισθεί η διεθνής κοινότητα για κάτι τέτοιο; Έπρεπε λοιπόν να γίνει ξεκάθαρο ότι οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι, που συμβίωναν για αιώνες ειρηνικά, δεν μπορούσαν πια να συνεχίσουν να ζουν μαζί.
Οι πρώτες επιθέσεις Τουρκοκυπρίων σε Ελληνοκύπριους και ανάποδα, άρχισαν το 1957 και εντάθηκαν το 1958, όταν ιδρύθηκε η τρομοκρατική οργάνωση TMT, στη διάρκεια του αγώνα της ΕΟΚΑ για την Ένωση.
Καταλαβαίνετε ότι ο σκοπός των συγκρούσεων δεν ήταν μόνο να πεισθούν οι πάντες ότι δεν μπορούν να ζήσουν μαζί οι δύο κοινότητες αλλά και για να θέτει η Άγκυρα θέμα προστασίας των Τουρκοκυπρίων, ώστε με τη λύση του Κυπριακού Ζητήματος, η Τουρκία να μπορεί να παίζει τον ρόλο του προστάτη και του εγγυητή. Όπως και έγινε τελικά, στις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου.
Η Κυπριακή Δημοκρατία ξεκίνησε να λειτουργεί από τις 16 Αυγούστου 1960. Όμως ήταν ένα κράτος που κανένας δεν αγαπούσε. Όλοι συμπεριφέρονταν λες και τους επιβλήθηκε κάτι με το ζόρι και τους έμεινε απωθημένο, τους μεν Ελληνοκύπριους η Ένωση τους δε Τουρκοκύπριους η Διχοτόμηση. Ήταν σαν να ξεκινούσε μια κούρσα για το ποιος θα έκανε το απωθημένο του πραγματικότητα. Οι Έλληνες την Ένωση ή οι Τουρκοκύπριοι τη Διχοτόμηση; Μαντέψτε ποιοι τα κατάφεραν καλύτερα.
Δυστυχώς ο Μακάριος, όντας πρόεδρος της Δημοκρατίας, δεν έχανε ευκαιρία, από τους πρώτους κιόλας μήνες, στα εθνικά μνημόσυνα και σε κάθε ευκαιρία, να λέει στις ομιλίες του ότι σκοπός μας παραμένει η Ένωση. Και δεν ήταν μόνο ο Μακάριος. Ήταν και οι Ελληνοκύπριοι Υπουργοί και βουλευτές. Όλοι τότε μιλούσαν για την Ένωση, αλλά δεν εννοούσαν όλοι το ίδιο πράγμα. Θα σας εξηγήσω αργότερα τι εννοούσε ο καθένας.
Το μεγάλο πολιτικό ολίσθημα του Μακαρίου δεν ήταν οι ομιλίες, αλλά το γεγονός ότι έστειλε από την πρώτη μέρα το μήνυμα στους Τουρκοκύπριους ότι εδώ δε θα τα πάμε καλά. Παραβιάζοντας ο ίδιος ο πρόεδρος το Σύνταγμα, δεν επέτρεψε να γίνουν δημοτικές εκλογές, για να μην εκλέξουν ο Τουρκοκύπριοι δικούς τους δημάρχους στις μεγάλες πόλεις. Κάτι που ο ίδιος ο Μακάριος είχε προτείνει και συμφωνήθηκε να μπει στο Σύνταγμα. Κάτι που βεβαίως βόλευε την Τουρκία, για να λέει στη διεθνή κοινότητα ότι οι Ελληνοκύπριοι υπέγραψαν τις συμφωνίες εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενώ δεν ήταν διατεθειμένοι να τις τιμήσουν.
Παράλληλα οι σούπερ πατριώτες και στις δύο κοινότητες είχαν ομάδες εξοπλισμένες και έτοιμες για πόλεμο μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Είναι γνωστό στη δική μας πλευρά το Σχέδιο Ακρίτας που άλλοι το λέγανε αμυντικό και άλλοι ότι ήταν για να ρίξουμε τους Τουρκοκύπριους στη θάλασσα, αλλά είχαν και οι Τουρκοκύπριοι τα αντίστοιχα δικά τους σχέδια. Διότι αυτό ακριβώς ήθελε η Τουρκία: να αποδείξει ότι οι δύο κοινότητες δεν μπορούν να ζήσουν μαζί, και – όπως σας είπα και στην αρχή – όλοι παίζαμε το παιχνίδι της.
Ο γνωστός δικηγόρος Πόλυς Πολυβίου, παλιός στο Κυπριακό, από τη δεκαετία του 1960, επιμένει ότι η Κυπριακή Δημοκρατία, παρά τα σύμφυτα προβλήματά της, λειτουργούσε. Όμως ο Μακάριος θέλησε το 1963 να αλλάξει μονομερώς 13 θεμελιώδη άρθρα του Συντάγματος, χωρίς να έχει τέτοια εξουσία ή δικαίωμα.
Ακολούθησαν διαμαρτυρίες από την Τουρκία και τους Τουρκοκύπριους και η ατμόσφαιρα μύριζε μπαρούτι. Μια σπίθα ήταν αρκετή να μας τινάξει στον αέρα. Και η σπίθα αυτή προέκυψε το βράδυ της 21ης Δεκεμβρίου 1963. Όταν ένα αστυνομικό περίπολο, με Ελληνοκύπριους αστυνομικούς, σταμάτησε ένα αυτοκίνητο Τουρκοκυπρίων στην παλιά Λευκωσία για να κάνει έλεγχο. Οι Τουρκοκύπριοι, που ήταν οπλισμένοι, αντέδρασαν, άρχισε το πιστολίδι και σκοτώθηκε μια ιερόδουλη που είχαν μέσα στο αυτοκίνητο οι Τουρκοκύπριοι, η Τζεμαλιέ. Από εκείνη τη στιγμή τα επεισόδια επεκτάθηκαν σε όλη την παλιά Λευκωσία ανάμεσα σε Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, αφού ήταν όλοι πάνοπλοι και προετοιμασμένοι.
Στις αρχές του 1964 οι Τουρκοκύπριοι αποχώρησαν από την Κυπριακή Δημοκρατία και κλείστηκαν στους θύλακές τους. Το σχέδιο του Νιχάτ Ερίμ για διχοτόμηση της Κύπρου, με γεωγραφικό και διοικητικό διαχωρισμό των δύο κοινοτήτων, εξελισσόταν τέλεια.
Στο επόμενο βίντεο, θα πούμε πώς φτάσαμε στο προδοτικό πραξικόπημα της Χούντας, το1974.