17 Ιουλίου 1974, τρεις ημέρες μετά το πραξικόπημα της χούντας, του Δημήτριου Ιωαννίδη, εναντίον του Προέδρου της Δημοκρατίας Αρχιεπισκόπου Μακαρίου.
Ο Μακάριος είχε φυγαδευτεί από την Κύπρο από τους Βρετανούς, με ελικόπτερο που απογειώθηκε από τις βάσεις Ακρωτηρίου. Στη συνάντησή τους στην Ντάουνινγκ Στρητ, ο Βρετανός πρωθυπουργός επαναβεβαίωσε στον Μακάριο ότι η Βρετανία αναγνωρίζει μόνο αυτόν ως νόμιμο πρόεδρο της Κύπρου.
Αργότερα την ίδια μέρα συναντήθηκε με τον Χάρολντ Ουίλσον και ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Μπουλέντ Ετζεβίτ, ο οποίος είπε στον Βρετανό πρωθυπουργό πως, αν δεν επανέλθει ταχύτατα η Κύπρος στην ομαλότητα, με διπλωματικά μέσα, θα πρέπει Τουρκία και Βρετανία να αναλάβουν στρατιωτική δράση, ως εγγυήτριες δυνάμεις. Ο Ουίλσον απέρριψε την εισήγηση, αλλά είπε στον Τούρκο πρωθυπουργό πως, αν η κατάσταση των Τουρκοκυπρίων επιδεινωθεί, λόγω της ελληνικής επέμβασης, τότε δε θα διαφωνούσε στην ανάληψη στρατιωτικής δράσης.
Δύο μέρες αργότερα, στις 19 Ιουλίου 1974 (στην Κύπρο ήταν λίγο μετά τα μεσάνυχτα της 20ης Ιουλίου), ο Μακάριος ανέβηκε στο βήμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη και, αφού χαρακτήρισε το πραξικόπημα της ελληνικής χούντας «εισβολή στην Κύπρο», τόνισε ότι από την ελληνική εισβολή κινδυνεύουν και οι Τουρκοκύπριοι και κάλεσε την διεθνή κοινότητα να δράσει τάχιστα για αποκατάσταση της ομαλότητας στην Κύπρο.
Πέντε ώρες αργότερα, τα τουρκικά αποβατικά πλοία, που βρίσκονταν ήδη κοντά στο Πέντε Μίλι της Κερύνειας, όταν μιλούσε ο Μακάριος στον ΟΗΕ, άρχισαν να αποβιβάζουν άρματα και στρατιώτες, ενώ τουρκικά μαχητικά έριχναν αλεξιπτωτιστές και βομβάρδιζαν το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ στον Γερόλακκο.
Καμία αμφιβολία δεν έχω ότι η χούντα έκανε το πραξικόπημα για να διχοτομήσει την Κύπρο, όπως άλλωστε κατάγγειλε και ο ίδιος ο Μακάριος στο διάγγελμά του, στις 15 Ιουλίου. Καμία αμφιβολία δεν έχω πως η ανώμαλη κατάσταση στην Κύπρο, με τη δράση της ΕΟΚΑ Β’ και πιο πριν με τις διακοινοτικές ταραχές, ήταν σχεδιασμένες και στοχευμένες ενέργειες, για να μας οδηγήσουν τον Ιούλη του 1974 στην ντε φάκτο διχοτόμηση. Ήταν δηλαδή όλα στο σχέδιο της μεγάλης προδοσίας.
Όμως υπάρχει μια πτυχή, που την κρατάνε ερμητικά κλεισμένη στο σκοτάδι. Είναι τα ερωτηματικά που προκαλεί η δράση και στάση του προέδρου Μακαρίου εκείνες τις ημέρες. Γιατί αδράνησε απέναντι στο επικείμενο χουντικό πραξικόπημα, ενώ τον προειδοποίησαν πολλοί και μετ’ επιτάσεως, γιατί δεν έκανε καμία ενέργεια και δεν είπε τίποτα για να αποτρέψει την επικείμενη τουρκική εισβολή, την ώρα που όλα τα ειδησεογραφικά πρακτορεία έδειχναν τα τουρκικά αποβατικά να πλησιάζουν την Κερύνεια.
Το άλλο που μπαίνω στον πειρασμό να σχολιάσω, είναι ο (γνωστός και συνήθης) τρόπος με τον οποίο παρουσιάζεται ακόμη και σήμερα, 48 χρόνια μετά, η είδηση για τις συναντήσεις Μακαρίου και Ετζεβίτ με τον Ουίλσον στο Λονδίνο: «Όταν η Βρετανία άναβε πράσινο φως στον Ετσεβίτ». Η Βρετανία, που είπε τότε «όχι στρατιωτική δράση, εκτός και αν κινδυνέψουν οι Τουρκοκύπριοι”, άναψε πράσινο φως. Ενώ το «κινδυνεύουν και οι Τουρκοκύπριοι», που είπε ο Μακάριος δυο μέρες μετά, δεν είχε καμία σχέση, ούτε με την εισβολή ούτε με τα φώτα της τροχαίας.
