Σκοπός μου, στην ιστορική αναδρομή που κάνω για το πώς φτάσαμε στο 1974 και μέχρι σήμερα τραβάμε ακόμη, με άλυτο το Κυπριακό, είναι να πω ΑΛΗΘΕΙΕΣ. Όχι για να «θάψω» τον Μακάριο. Το ότι αναφέρομαι συνεχώς στον Μακάριο είναι επειδή αυτός ήταν ο κεντρικός πρωταγωνιστής, διότι αυτός ήταν ο ηγέτης μας, που έπαιρνε τις αποφάσεις.
«ΑΣΦΑΛΩΣ ΕΚΑΝΑ ΛΑΘΗ» Σκοπός μου, στην ιστορική αναδρομή που κάνω για το πώς φτάσαμε στο 1974 και μέχρι σήμερα τραβάμε ακόμη, με άλυτο το Κυπριακό, είναι να πω ΑΛΗΘΕΙΕΣ. Όχι για να «θάψω» τον Μακάριο. Το ότι αναφέρομαι συνεχώς στον Μακάριο είναι επειδή αυτός ήταν ο κεντρικός πρωταγωνιστής, διότι αυτός ήταν ο ηγέτης μας, που έπαιρνε τις αποφάσεις. Σε συνέντευξή του στην Μελίνα Μερκούρη, το 1975, στην ΕΡΤ, ο Μακάριος παραδέχτηκε ότι έκανε λάθη και ότι, εκ των υστέρων κρίνοντας, κάποιοι χειρισμοί του δεν ήταν επιτυχείς, όμως είπε πως τα ελατήρια του ήταν πάντοτε αγνά, με γνώμονα το συμφέρον του ελληνικού λαού. Αντιλαμβάνομαι απόλυτα πόσο δύσκολη ήταν η θέση του Μακαρίου, να διαχειρίζεται το πολύπλοκο Κυπριακό πρόβλημα, με αφόρητες πιέσεις από το εξωτερικό και σκληρή κριτική στο εσωτερικό. Όμως όλα αυτά τα διαμόρφωσε σε πολύ μεγάλο βαθμό ο ΙΔΙΟΣ. Την πολυπλοκότητα του Κυπριακού, με την δική του ρητορική και με τις δικές του αντικρουόμενες αποφάσεις και ενέργειες και κυρίως με την απουσία ειλικρίνειας. Τη μια να λέει έτσι, την άλλη γιουβέτσι, τη μια Ένωση, την άλλη ανεξαρτησία, τη μια να μιλά για το εφικτό και την άλλη να ορκίζεται ξανά στο ευκταίο και να μην παίρνει ποτέ μια απόφαση χωρίς να την αναιρεί την επόμενη στιγμή. Όπως και πολλούς από εκείνους που έγιναν μετά αντίπαλοί του, ο ΙΔΙΟΣ τους επέλεξε. Ο ίδιος επέλεξε τον Γρίβα, τον Γιωρκάτζη, τον Σαμψών, για να φέρω μερικά παραδείγματα. Ναι ήταν διαρκώς κάτω από πίεση, αλλά μια πίεση που ο ίδιος τη θέλησε. Στην ίδια συνέντευξη αναφέρθηκε αόριστα σε κάποιες δικές του πολύ βιαστικές ενέργειες και είμαι βέβαιος ότι εννοούσε την απόφασή του, το 1963, να αλλάξει μονομερώς τα 13 σημεία του Συντάγματος. Τότε που αντέδρασαν οι Τουρκοκύπριοι κι αποχώρησαν από την Κυπριακή Δημοκρατία. Πρώτα-πρώτα να πω ότι οι Τουρκοκύπριοι διέπραξαν τότε τεράστιο σφάλμα για τους ίδιους. Η Τουρκία κέρδισε από αυτό, γιατί ενίσχυσε τον ρόλο της ως προστάτης των Τουρκοκυπρίων και με αυτό το πρόσχημα έκανε την εισβολή το 1974, υλοποιώντας αποφασιστικά τα διχοτομικά της σχέδια. Όμως οι Τουρκοκύπριοι δεν κέρδισαν απολύτως τίποτα. Αντίθετα, ταλαιπωρήθηκαν για δεκαετίες στην απομόνωση και τη ανέχεια, εγκλωβισμένοι σε ένα παράνομο καθεστώς. Μετά την αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων και τον εγκλεισμό τους στους θύλακες, το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, στις 4 Μαρτίου 1964, εξέδωσε το ψήφισμα 186, με το οποίο εμμέσως πλην σαφώς αναγνώριζε τη νομιμότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας χωρίς τους Τουρκοκύπριους, με την αίρεση ότι η κυβέρνηση θα έπρεπε να φέρει τις δύο κοινότητες σε συνομιλίες για να λυθεί το πρόβλημα. Από εκείνη τη στιγμή οι Τουρκοκύπριοι έχασαν το παιχνίδι. Η Κυπριακή Δημοκρατία πέρασε στα χέρια των Ελληνοκυπρίων. Από εκείνη τη στιγμή ο απαραίτητος θεσμικός έλεγχος που πρέπει να γίνεται σε κάθε ευνομούμενη δημοκρατία και στη δική μας περίπτωση γινόταν από τη μια κοινότητα πάνω στην άλλη, έπαψε να γίνεται. Οι επικεφαλής των ανεξάρτητων θεσμών αλλά πάνω από όλους ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, απέκτησε μια τεράστια εξουσία. Τολμώ να πω εξουσία μεγαλύτερη κι από του Ερντογάν στην Τουρκία. Ο Μακάριος λοιπόν βρέθηκε με αυτή την εξουσία από τη μια μέρα στην άλλη. Όπως βεβαίως και όλοι οι πρόεδροι της Κύπρου, από τότε μέχρι σήμερα. Με αυτή την τεράστια εξουσία στα χέρια ο Μακάριος όπως και όλοι οι μετέπειτα πρόεδροι της Κύπρου, θα αναζητούσαν μια λύση του Κυπριακού η οποία θα τους αφαιρούσε αυτή την εξουσία. Επειδή έγινε ήδη μεγάλο το βίντεο, θα συνεχίσω στο επόμενο για να σας πω τι πράγματα και θαύματα έγιναν τη δεκαετία του 1960 και τι σχέση είχε με Σχέδιο Άτσεσον, του 1964 με το πραξικόπημ α της Χούντας του Ιωαννίδη στην Κύπρο τον Ιούλη του 1974.
Σε συνέντευξή του στην Μελίνα Μερκούρη, το 1975, στην ΕΡΤ, ο Μακάριος παραδέχτηκε ότι έκανε λάθη και ότι, εκ των υστέρων κρίνοντας, κάποιοι χειρισμοί του δεν ήταν επιτυχείς, όμως είπε πως τα ελατήρια του ήταν πάντοτε αγνά, με γνώμονα το συμφέρον του ελληνικού λαού.
Αντιλαμβάνομαι απόλυτα πόσο δύσκολη ήταν η θέση του Μακαρίου, να διαχειρίζεται το πολύπλοκο Κυπριακό πρόβλημα, με αφόρητες πιέσεις από το εξωτερικό και σκληρή κριτική στο εσωτερικό.
Όμως όλα αυτά τα διαμόρφωσε σε πολύ μεγάλο βαθμό ο ΙΔΙΟΣ. Την πολυπλοκότητα του Κυπριακού, με την δική του ρητορική και με τις δικές του αντικρουόμενες αποφάσεις και ενέργειες και κυρίως με την απουσία ειλικρίνειας. Τη μια να λέει έτσι, την άλλη γιουβέτσι, τη μια Ένωση, την άλλη ανεξαρτησία, τη μια να μιλά για το εφικτό και την άλλη να ορκίζεται ξανά στο ευκταίο και να μην παίρνει ποτέ μια απόφαση χωρίς να την αναιρεί την επόμενη στιγμή. Όπως και πολλούς από εκείνους που έγιναν μετά αντίπαλοί του, ο ΙΔΙΟΣ τους επέλεξε. Ο ίδιος επέλεξε τον Γρίβα, τον Γιωρκάτζη, τον Σαμψών, για να φέρω μερικά παραδείγματα. Ναι ήταν διαρκώς κάτω από πίεση, αλλά μια πίεση που ο ίδιος τη θέλησε.
Στην ίδια συνέντευξη αναφέρθηκε αόριστα σε κάποιες δικές του πολύ βιαστικές ενέργειες και είμαι βέβαιος ότι εννοούσε την απόφασή του, το 1963, να αλλάξει μονομερώς τα 13 σημεία του Συντάγματος. Τότε που αντέδρασαν οι Τουρκοκύπριοι κι αποχώρησαν από την Κυπριακή Δημοκρατία.
Πρώτα-πρώτα να πω ότι οι Τουρκοκύπριοι διέπραξαν τότε τεράστιο σφάλμα για τους ίδιους. Η Τουρκία κέρδισε από αυτό, γιατί ενίσχυσε τον ρόλο της ως προστάτης των Τουρκοκυπρίων και με αυτό το πρόσχημα έκανε την εισβολή το 1974, υλοποιώντας αποφασιστικά τα διχοτομικά της σχέδια. Όμως οι Τουρκοκύπριοι δεν κέρδισαν απολύτως τίποτα. Αντίθετα, ταλαιπωρήθηκαν για δεκαετίες στην απομόνωση και τη ανέχεια, εγκλωβισμένοι σε ένα παράνομο καθεστώς.
Μετά την αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων και τον εγκλεισμό τους στους θύλακες, το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, στις 4 Μαρτίου 1964, εξέδωσε το ψήφισμα 186, με το οποίο εμμέσως πλην σαφώς αναγνώριζε τη νομιμότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας χωρίς τους Τουρκοκύπριους, με την αίρεση ότι η κυβέρνηση θα έπρεπε να φέρει τις δύο κοινότητες σε συνομιλίες για να λυθεί το πρόβλημα. Από εκείνη τη στιγμή οι Τουρκοκύπριοι έχασαν το παιχνίδι. Η Κυπριακή Δημοκρατία πέρασε στα χέρια των Ελληνοκυπρίων. Από εκείνη τη στιγμή ο απαραίτητος θεσμικός έλεγχος που πρέπει να γίνεται σε κάθε ευνομούμενη δημοκρατία και στη δική μας περίπτωση γινόταν από τη μια κοινότητα πάνω στην άλλη, έπαψε να γίνεται. Οι επικεφαλής των ανεξάρτητων θεσμών αλλά πάνω από όλους ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, απέκτησε μια τεράστια εξουσία. Τολμώ να πω εξουσία μεγαλύτερη κι από του Ερντογάν στην Τουρκία.
Ο Μακάριος λοιπόν βρέθηκε με αυτή την εξουσία από τη μια μέρα στην άλλη. Όπως βεβαίως και όλοι οι πρόεδροι της Κύπρου, από τότε μέχρι σήμερα. Με αυτή την τεράστια εξουσία στα χέρια ο Μακάριος όπως και όλοι οι μετέπειτα πρόεδροι της Κύπρου, θα αναζητούσαν μια λύση του Κυπριακού η οποία θα τους αφαιρούσε αυτή την εξουσία.
Επειδή έγινε ήδη μεγάλο το βίντεο, θα συνεχίσω στο επόμενο για να σας πω τι πράγματα και θαύματα έγιναν τη δεκαετία του 1960 και τι σχέση είχε με Σχέδιο Άτσεσον, του 1964 με το πραξικόπημα της Χούντας του Ιωαννίδη στην Κύπρο τον Ιούλη του 1974.
