Άρθρα από διάφορες προσωπικότητες σχετικά με τη λύση του Κυπριακού.
39η επέτειος…
Συγκινητικές ομιλίες, όρκοι, διακηρύξεις, συνθήματα… Στην ίδια ενοχλητικά τυπική κι ολοφάνερα υποκριτικη ετήσια επανάληψη.
Σαν επιμνημόσυνα πομπώδη λογύδρια, στο μνημόσυνο μιας πατρίδας που δολοφονήθηκε κάποτε στο μακρινό παρελθόν… Σ’ ένα μνημοσυνο όπου μαζεύονται οι συγγενείς για πιτούλες και καφέ καθώς και για συζητήσεις άσχετες με το μακαρίτη…
Παρόλο που κάποιοι από αυτούς βαρύνονται με την υποψία της συνενοχής…
Το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 ήταν χωρίς αμφιβολία πράξη εσχάτης προδοσίας. Διότι έδωσε στην Τουρκία την αφορμή να εισβάλει στην Κύπρο, για να σώσει τάχατες τους Τουρκοκύπριους, πραγματοποιώντας έτσι ένα αποφασιστικό βήμα προς τη διχοτόμηση του νησιού, που αποτελούσε στόχο της από το 1955. Η διαχωριστική γραμμή Αττίλα είχε εμφανιστεί σε χάρτες της Κύπρου (τουρκικής και βρετανικής προελεύσεως) πολλά χρόνια πριν από το 1974, οπότε είναι εύλογο να υποψιάζεται κανείς ότι όλα όσα συνέβησαν τόσο πριν όσο και μετά την τουρκική εισβολή – μέχρι και σήμερα ακόμη- ήταν προσχεδιασμένα, για να μας οδηγήσουν στο μόνιμο διαχωρισμό, στη διχοτόμηση της πατρίδας μας.
Το βασανιστικό ερώτημα “γιατί” δεν αφορά την Τουρκία και την εξαρτώμενη από αυτήν τουρκοκυπριακή κοινότητα, διότι εκείνοι ό,τι έκαναν το έκαναν για να εξυπηρετήσουν τους εθνικούς τους στόχους. Αφορά δικούς μας, Ελληνοκύπριους πολιτικούς και μη, που παρουσιάζονταν ως οι μεγαλύτεροι πατριώτες σ’ αυτό τον τόπο, αλλά με τις πράξεις και τις παραλείψεις τους έβαλαν νερό στο μύλο της Τουρκίας, διευκολύνοντας σε κάθε περίπτωση την πολιτική της.
Η διερεύνηση του λεγόμενου “Φακέλου της Κύπρου” από την κυπριακή Βουλή των Αντιπροσώπων, αντανακλά το επίπεδο της κυπριακής πολιτικής κουλτούρας. Μια εργασία πρόχειρη, εξοργιστικά επιφανειακή χωρίς πολιτικό προβληματισμό, χωρίς ειλικρινή πρόθεση για αναζήτηση της πλήρους αλήθειας πίσω από τις ενίοτε επιφάσεις, ένα κολλάζ πολιτικών και κομματικών πεποιθήσεων, επιδιώξεων και συμφερόντων, που θα είναι χρήσιμο στον ιστορικό του μέλλοντος μόνο σαν τεκμήριο της ανεπάρκειας εκείνων που οδήγησαν αυτό τον τόπο στο πολιτικό και οικονομικό φαλιμέντο.
Πολλά απόρρητα έγγραφα και μαρτυρίες φυλάσσονται στα άδυτα του ελληνικού κράτους και δεν έχουν δοθεί ποτέ στη δημοσιότητα, ούτε καν στη διάθεση των Κυπρίων βουλευτών που τα ζήτησαν. Συνεπώς πολλά βασανιστικά ερωτήματα που αιωρούνται εδώ για δεκαετίες πάνω από τις συνέπειες των τότε καταλυτικών γεγονότων, απαντώνται μέχρι στιγμής με εικασίες και χωρίς την απαιτούμενη τεκμηρίωση. Υποψιάζομαι πως, όταν κάποτε δημοσιοποιηθούν, θα είναι πλέον χρήσιμα μόνο για … επιστημονική ιστορική έρευνα.
Η ουσία παραμένει ότι ποτέ δεν τιμωρήθηκαν εκείνοι που οργάνωσαν και – παρά τις προειδοποιήσεις για το τι θα συνέβαινε- εκτέλεσαν το πραξικόπημα. Είτε το έκαναν από πολιτική μωρία, είτε διότι ξεγελάστηκαν από ξένες δυνάμεις, είτε ακόμη διότι πίστεψαν ότι η διχοτόμηση ήταν η μόνη λύση, το σφάλμα τους ήταν ολέθριο, ισοδυναμεί με έγκλημα μαζικής μορφής, εις βάρος ενός ολόκληρου λαού (πέρα κι από τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν στη διάρκεια του πραξικοπήματος) και το γεγονός ότι έμειναν ατιμώρητοι, μπορεί να μην έχει να κάνει με τη μεγαλοψυχία του συστήματος, αλλά να σχετίζεται με την αλήθεια που ποτέ δεν μάθαμε μέχρι σήμερα.
Θα ήθελα σ’ αυτό το άρθρο να κάνω μια πολύ συνοπτική αναδρομή γεγονότων του πραξικοπήματος αλλά και προηγούμενων χρόνων, διατυπώνοντας ταυτόχρονα και κάποια ερωτήματα.
Στις 15 Ιουλίου 1974, στις 8:20 το πρωί, άρματα μάχης της Εθνικής Φρουράς εισέβαλαν στο προαύλιο του προεδρικού μεγάρου στη Λευκωσία και άρχισαν να βάλλουν κατά του κτιρίου, μέσα στο οποίο βρισκόταν (σύμφωνα με τα όσα μας έχουν πει) ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αρχιεπίσκοπος Μακάριος, ο οποίος μιλούσε εκείνη τη στιγμή (και πάλι σύμφωνα με τα όσα μας έχουν πει) σε ελληνόπουλα της Αιγύπτου, που τον είχαν επισκεφθεί.
Ουδέποτε μάθαμε τι έγιναν εκείνα τα παιδιά, παρόλο που οι φωτογραφίες της εποχής μαρτυρούν ότι η στέγη του κτιρίου γκρεμίστηκε και γενικά το προεδρικό μετατράπηκε σε ερείπια από τα καταιγιστικά χτυπήματα. Μάθαμε μόνο ότι ο αρχιεπίσκοπος διέφυγε από την πίσω πλευρά του προεδρικού, κατέβηκε στη λεωφόρο Προδρόμου, μαζί με άτομα της φρουράς του, τα οποία και “κατάσχεσαν” ένα αυτοκίνητο που περνούσε εκείνη τη στιγμή τυχαία. Μ’ αυτό πήγαν στην Κλήρου, έπειτα στο μοναστήρι του Κύκκου κι από εκεί κατέβηκαν στην Πάφο, όπου υπήρξε ισχυρή αντίσταση στο πραξικόπημα κι αυθόρμητα ο κόσμος κατέβηκε σε μια μεγάλη συγκέντρωση έξω από τη Μητρόπολη.
Από την Πάφο ο Μακάριος έστειλε, μέσω ενός αυτοσχέδιου ραδιοφωνικού σταθμού, το ιστορικό εκείνο διάγγελμα προς τον λαό, διαψεύδοντας την είδηση που μετέδιδε από το πρωί το ΡΙΚ (που είχε καταληφθεί από την πρώτη στιγμή από τους πραξικοπηματίες) ότι “ο Μακάριος είναι νεκρός”.
Έπειτα έφυγε με ελικόπτερο προς τις βρετανικές βάσεις Ακρωτηρίου κι από εκεί αεροπορικώς στη Μάλτα, απ’ όπου ταξίδεψε επίσης αεροπορικώς για το Λονδίνο και στη συνέχεια στη Νέα Υόρκη, στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών, για να μιλήσει στη Γενική Συνέλευση του διεθνούς οργανισμού. Εκεί κατάγγειλε την Ελλάδα για εισβολή στην Κύπρο και κατάφωρη παραβίαση της ανεξαρτησίας της χώρας και κάλεσε το Συμβούλιο Ασφαλείας να λάβει όλα τα δέοντα μέτρα για αποκατάσταση της νομιμότητας. Προειδοποίησε μάλιστα ότι το πρόβλημα που δημιουργήθηκε δεν ήταν εσωτερικό μεταξύ των Ελληνοκυπρίων και μόνο, όπως ισχυριζόταν η Εθνική Φρουρά αλλά ότι, από το παράνομο καθεστώς του οποίου επικεφαλής διορίστηκε ο κακούργος (όπως τον χαρακτήρισε) Νίκος Σαμψών, κινδύνευαν οι Τουρκοκύπριοι. Εν πάση περιπτώσει η όλη ρητορική του Μακαρίου, δικαιολογημένα ή αδικαιολόγητα, έδινε επαρκή προσχήματα στην Τουρκία, να … “αναλάβει τις ευθύνες της” ως εγγυήτρια δύναμη…
Βεβαίως η Τουρκία είχε ήδη ξεκινήσει τις διαδικασίες για … “αποκατάσταση” της συνταγματικής τάξης στην Κύπρο και το κάλεσμα του Μακαρίου την βρήκε πανέτοιμη και αποφασιστική, με τα πολεμικά της πλοία στα ανοικτά της Κερύνειας και τα μαχητικά “Φάντομ” σε ετοιμότητα στις βάσεις της Μερσίνας.
Περισσότερα για τα γεγονότα της εποχής θα γράψω σε επόμενα μου σημειώματα, όμως εδώ θα σταθώ σε κάποιους προβληματισμούς μου, που προκύπτουν όχι μόνο από αυτά καθαυτά τα γεγονότα της 15ης Ιουλίου αλλά και προγενέστερα.
Από το 1960 που υπογράψαμε τη λύση της Ανεξαρτησίας, αντί της Ένωσης με την Ελλάδα, δεν σταματήσαμε να ερίζουμε μεταξύ μας, άλλοι διακηρύσσοντας το “Ενωσις ή θάνατος” και άλλοι λέγοντας ότι η λύση αυτή δεν ήταν πια εφικτή. Την ίδια στιγμή οι Τουρκοκύπριοι εξτρεμιστές διακήρυτταν από την πλευρά τους το “Διχοτόμηση ή θάνατος”, οπότε καταλήξαμε στα αιματηρά γεγονότα των Χριστουγέννων του 1963, με αφορμή το φόνο μιας Τουρκάλας πουτάνας, γεγονότα που οδήγησαν στην αποσκίρτηση των Τουρκοκυπρίων από την κυβέρνηση και στην πρώτη διχοτόμηση, αφού οι Τουρκοκύπριοι κλείστηκαν στους “θύλακές” τους, δηλαδή στους τουρκομαχαλάδες των πόλεων και δημιουργήθηκε η λεγόμενη πράσινη γραμμή στη Λευκωσία.
Εκτός από την ίδρυση της Εθνικής Φρουράς και την επιστροφή στην Κύπρο του Γεώργιου Γρίβα, δημιουργήθηκαν και στις δύο πλευρές παραστρατιωτικές ομάδες, που πήραν το νόμο στα χέρια τους, διαπράττοντας ωμότητες και φονικά που μόνο αποτροπιασμό μπορεί να προκαλούν μέχρι σήμερα. Αθώα γυναικόπαιδα ήταν ανάμεσα στους νεκρούς ενώ αυτοί που σκότωναν τους περισσότερους, θεωρούνταν τότε (αντί φονιάδες) αγωνιστές!
Η Τουρκία απειλούσε από τότε με εισβολή, αλλά έχοντας αντίθετη την αμερικανική διπλωματία, δε επιχείρησε τίποτε περισσότερο από τον βομβαρδισμό της Τυλληρίας, καίγοντας αρκετούς άμαχους με τις φοβερές εμπρηστικές βόμβες τύπου ναπάλμ, τον Αύγουστο του 1964.
Ωστόσο και παρά την μόνιμη απειλή της Τουρκίας οι επιχειρήσεις δεν σταμάτησαν, ούτε από την πλευρά των ΤΚ αλλά ούτε κι από τη δική μας. Το αίμα συνέχισε να ποτίζει στο χώμα της Κύπρου το μίσος και να δημιουργεί ψυχολογικά τις συνθήκες για τη διχοτόμηση. Πολύ περισσότερο που οι αντιπολιτευόμενοι τον Μακάριο επέμεναν στην Ένωση, με αποτέλεσμα να παρέχουν έρεισμα στους ακραίους Τουρκοκύπριους να μας καταγγέλλουν ότι ποτέ δεν σεβαστήκαμε την υπογραφή μας και να επιμένουν ότι μόνη λύση ήταν η διχοτόμηση.
Ασφαλώς κανένας από τη δική μας πλευρά δεν θα μπορούσε να δεχτεί την ιδέα του γεωγραφικού διαχωρισμού, διότι αυτό θα σήμαινε την οριστική παράδοση στην Τουρκία εδάφους της Κύπρου, κάτι που βέβαια θα ήταν εθνικώς απαράδεκτο. Ακριβώς γι’ αυτό το λόγο ο Μακάριος απέρριψε το σχέδιο Άτσεσον για λύση του κυπριακού το 1964, επειδή προέβλεπε μεν την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, αλλά με παραχώρηση στρατιωτικής βάσης στην Τουρκία, κάτι που ο Μακάριος θεώρησε εκτός συζήτησης… Ήταν τότε που, αντίθετα με το Μακάριο, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Γεώργιος Παπανδρέου είπε εκνευρισμένος πως, όταν σου δίνουν δώρο ολόκληρη πολυκατοικία με τον όρο να τους παραχωρήσεις ένα ρετιρέ, δεν αφήνεις την ευκαιρία να πάει χαμένη…
Ο Μακάριος, σε όλη την πολιτική του ιστορία, δεν …κατάφερε ποτέ να …σταθεροποιήσει τις θέσεις του. Τη μια ορκιζόταν για την Ένωση, την άλλη υπέγραφε την ανεξαρτησία, την επομένη το είχε ήδη μετανιώσει και ξαναμιλούσε για Ένωση, ύστερα διακήρυσσε τη λύση του “εφικτού” σ’ αντίθεση με την …ανέφικτη λύση της Ένωσης, ύστερα στα μνημόσυνα μιλούσε ξανά για Ένωση. Δυστυχώς ούτε μετά την συμφορά της εισβολής κατάφερε να κατασταλάξει οριστικά, όμως ήταν πολύ διαφορετικές πια οι επιλογές του, γιατί η Ένωση είχε ήδη ενταφιαστεί: Ομοσπονδία ή … κάτι άλλο; Υπέγραψε συμφωνία με τον Ντενκτάς για ομοσπονδία αλλά μετά, στις ομιλίες και δηλώσεις του, τα μασούσε πάλι γιαυτό και μέχρι σήμερα ερίζουν οι πολιτικές δυνάμεις για το τι ακριβώς είχε δεχτεί ο Μακάριος στην πρώτη συμφωνία κορυφής. Δεν κατάλαβε ποτέ κανείς τι ακριβώς είχε στο μυαλό του.
Παρόλα αυτά ο Μακάριος υπήρξε προφητικός στις ομιλίες του πριν από το πραξικόπημα, όταν κατηγορούσε τους εοκαβητατζήδες σαν “νεκροθάφτες της Ενώσεως”. Εννοούσε ότι με τον τρόπο που ενεργούσαν θα οδηγούσαν σε ενταφιασμό του στόχου της Ένωσης, πράγμα που συνέβη τελικά, διότι μετά την εισβολή κανένας πια σοβαρός ή έστω λίγο σοβαρός άνθρωπος δεν μίλησε ξανά για την Ένωση.
Υπήρξε επίσης προφητικός ο Μακάριος όταν προειδοποιούσε την ΕΟΚΑ Β’ και τη χούντα ότι τυχόν πραξικόπημα εναντίον του θα προκαλούσε τουρκική εισβολή στην Κύπρο…
Αλλά ο Μακάριος δεν ήταν ούτε προφήτης ούτε καν πολιτικός. Ποτέ δεν υπήρξε πολιτικός ο Μακάριος. Ήταν αρχιεπίσκοπος, όπως ο σημερινός. Σκεφτόταν περίπου όπως ο Χρυσόστομος ο Β’. Με άλλα λόγια και παρά το άστρο της προσωπικότητάς του, που τον ανέδειξε σε μια από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του 20ου αιώνα, ο Μακάριος δεν ήταν το κατάλληλο πρόσωπο για να χειριστεί τις τύχες της Κύπρου σε μια τόσο κρίσιμη ιστορική συγκυρία, όπως αυτή που έζησε ο τόπος από το 1950 μέχρι και το 1977, που ο αρχιεπίσκοπος πέθανε ξαφνικά από έμφραγμα, σε ηλικία 64 ετών.
Αυτά για τα οποία ο Μακάριος προειδοποιούσε ήταν όπως το ένα κι ένα κάνουν δύο. Δεν ήταν δύσκολο να προβλέψει κανείς την πορεία των πραγμάτων, με βάση τα όσα συνέβαιναν τότε και με τη δεδηλωμένη πρόθεση της Τουρκίας να επέμβει, για να “προστατεύσει” τους Τουρκοκύπριους. Ταυτόχρονα ήταν γνωστή επίσης και η θέση της Τουρκίας για διχοτόμηση της Κύπρου.
Διχοτομικοί χάρτες του νησιού, κυκλοφόρησαν αρκετά χρόνια πριν από την εισβολή του 1974, σε εφημερίδες και άλλα έντυπα της εποχής και μάλιστα όχι μόνο από τουρκικές πηγές αλλά και από πηγές προσκείμενες στη μυστική διπλωματία των ΗΠΑ και της Βρετανίας.
Αυτός είναι ο λόγος που με κάνει να πιστεύω πως τίποτα από όσα θλιβερά συνέβησαν σ’ αυτό τον τόπο τα τελευταία 60 χρόνια και τον οδήγησαν στην ντε φάκτο διχοτόμηση, ένα βήμα πριν από την οριστική (ντε γιούρε) διχοτόμηση, δεν ήταν τυχαίο. Αντιλαμβάνομαι γιατί η Τουρκία ήθελε και εξακολουθεί να θέλει μέχρι σήμερα τη διχοτόμηση, για να ελέγχει την Κύπρο.
Αντιλαμβάνομαι επίσης και γιατί κάποιες μεγάλες δυνάμεις στήριξαν σιωπηρά την πολιτική της συμμάχου τους, όταν μάλιστα πείσθηκαν ότι το αίμα δεν θα σταματούσε να ρέει αν δεν διαχωρίζονταν γεωγραφικά οι δύο κοινότητες (πολύ περισσότερο αργότερα όταν διαπίστωσαν ότι όντως το αίμα σταμάτησε να ρέει, από την εισβολή και μετά)…
Εκείνο που δεν μπορώ να καταλάβω είναι γιατί με τις πράξεις τους εκείνοι οι Ελληνοκύπριοι πολιτικοί, που δήλωναν ως οι μεγαλύτεροι πατριώτες (διαχρονικά από το 1960 μέχρι σήμερα) έβαλαν νερό στο μύλο της διχοτόμησης, στο μύλο δηλαδή της τουρκικής πολιτικής στο Κυπριακό.Το έκαναν από άγνοια και αφέλεια ή σκόπιμα γιατί πίστευαν κι αυτοί ότι η μόνη “καθαρή” λύση στην Κύπρο θα ήταν ο γεωγραφικός διαχωρισμός και η δημιουργία δύο κρατών στην Κύπρο;
Γιατί στη δεκαετία του 60 δεν αντιμετώπισαν με ψυχραιμία τις επιτήδειες εξτρεμιστικές πράξεις Τουρκοκυπρίων τρομοκρατών; Γιατί αντεπιτέθηκαν δολοφονώντας μάλιστα και γυναικόπαιδα, δίνοντας προσχήματα στην Τουρκία να διεκδικεί από τη διεθνή διπλωματία κατανόηση για την ανάγκη να εισβάλει στην Κύπρο και για την ανάγκη το νησί να διχοτομηθεί για να σταματήσουν οι εχθροπραξίες;
Γιατί δεν μπορούσαν να αντιληφθούν ότι οποιαδήποτε πράξη εναντίον της συνταγματικής νομιμότητας θα προκαλούσε εισβολή της Τουρκίας, τη στιγμή μάλιστα που η Τουρκία προειδοποιούσε ξεκάθαρα για τις προθέσεις της;
Γιατί να μην μπούμε σήμερα στον πειρασμό να υποψιαστούμε ότι πίσω από όλα εκείνα που συνέβησαν από το 1960 μέχρι και το 1974, κρύβονταν πολιτικοί και άλλοι παράγοντες στην Ελλάδα και στην Κύπρο, που με εύηχα συνθήματα εκμεταλλεύτηκαν τον αφελή πατριωτισμό μερίδας του λαού εξωθώντας τον σε εκείνες τις τάχατες υπέρ πίστεως και πατρίδος πράξεις, με σκοπό να επέλθει η οριστική ρήξη μεταξύ των δύο κοινοτήτων και η διχοτόμηση, με αποκορύφωμα και επιστέγασμα όλων των προηγηθέντων ανοησιών, το προδοτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου;
Αναρωτιέμαι επίσης αν όλα όσα ακολούθησαν την εισβολή μέχρι και σήμερα, δηλαδή η πολιτική του “μακροχρόνιου αγώνα” καθώς και οι … συναφείς “ανησυχίες”, “αναστολές”, “ενστάσεις”, “φόβοι” και εν τέλει η παραπομπή των όποιων αποφάσεων στις … ελληνικές καλένδες, δηλαδή τις λεγόμενες “καλύτερες συγκυρίες του μέλλοντος”, που ωστόσο ποτέ δεν έρχονται, αντανακλούν την ειλικρίνεια εκείνων που τις εκφράζουν ή αν εξυπηρετούν τον ίδιο στόχο που εξυπηρέτησε η ανάλογη προσέγγιση και νοοτροπία στα πριν από την εισβολή χρόνια.
Μα αν “στο μετάξι κρύβονταν της Ίντιας οι σκορπιοί”, που λέει και ο Καββαδίας, αν δηλαδή πίσω από τα παχιά πατριωτικά λόγια κρύβονταν προθέσεις που δεν τολμούσαν να τις εκστομίσουν κι αν έχουν φέρει τον τόπο σ’ αυτή την κατάσταση σκόπιμα, τότε είναι χίλιες φορές πιο κρίμα γι’ αυτό τον καταταλαιπωρημένο λαό που δεν κάνει τίποτε άλλο τόσα χρόνια παρά να πληρώνει όχι μόνο με χρήμα αλλά και με αίμα δικών του ανθρώπων, την πολιτική μπαμπεσιά και την απληστία του οικονομικοπολιτικού κατεστημένου.
Διαβάστε εδώ την περσινή μου ανάρτηση για τα γεγονότα του καλοκαιριού, του 1974…
Με αφορμή το τεράστιο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε με το ξεπούλημα των ελληνοκυπριακών περιουσιών στα κατεχόμενα και τον κίνδυνο σε μερικά χρόνια (αν δεν λυθεί στο μεταξύ το κυπριακό) να έχουμε ξεπουλήσει όλη την κατεχόμενη μας πατρίδα, αξίζει νομίζω τον κόπο να υπενθυμίσω πώς και πότε ξεκίνησε αυτή η τραγική ιστορία.
Πριν από 10 χρόνια αποφάσισε να ασχοληθεί με το κυπριακό ένας γραφικός τύπος από την Ελλάδα, με το όνομα Νίκος Λυγερός. Ένας ακαδημαϊκός που την είδε σωτήρας του έθνους και ήρθε στην Κύπρο παρουσιαζόμενος σαν “ο πιο ευφυής Έλληνας”, με βάση ένα IQ test που είχε κάνει μόνο αυτός και κανένας άλλος Έλληνας (κάτι σαν αυτό που λέμε έτρεξε μόνος του και ήρθε πρώτος…)
Λίγα χρόνια προηγουμένως η εκτοπισμένη Τιτίνα Λοϊζίδου είχε κερδίσει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο προσφυγή εναντίον της Τουρκίας για παράνομη κατακράτηση της περιουσίας της στην Κερύνεια και έλαβε αποζημιώσεις από την κατοχική δύναμη. Δικηγόρος της ήταν ο Αχιλλέας Δημητριάδης.
Ο πιο έξυπνος Έλληνας λοιπόν ήρθε στην Κύπρο, έφτιαξε ένα ίδρυμα με το (πρωτότυπο) όνομα “ΑΛΤΡΟΥΙΣΜΟΣ” κι άρχισε τις ομιλίες, μέσα από την εξεζητημένη διατύπωσή των οποίων εύκολα θα μπορούσε κάποιος αφελής να πεισθεί από ένα πραγματικά πολύ “πιασάρικο” επιχείρημα, ότι δηλαδή αν όλοι οι εκτοπισμένοι έκαναν προσφυγές εναντίον της Τουρκίας, όχι μόνο θα επωφελούνταν οικονομικά, αλλά και η χώρα αυτή θα είχε τεράστιο οικονομικό πρόβλημα και θα αναγκαζόταν να υποχωρήσει τελικά στο κυπριακό! … Αυτή την τεραστίων διαστάσεων ανοησία του πιο έξυπνου Έλληνα, υιοθέτησαν με την … εμπειρογνωμοσύνη τους και διάφοροι “έγκριτοι νομικοί” στην Κύπρο, όλοι (συμπτωματικά) του απορριπτικού μετώπου.
Θυμάμαι πολύ καλά ότι κάποιοι λογικοί άνθρωποι, πολιτικοί μη καθώς και κάποιοι πραγματικά έγκριτοι νομικοί – ανάμεσα στους οποίους και ο Αχιλλέας Δημητριάδης- προειδοποίησαν ότι αν γίνονταν μαζικά προσφυγές στο ΕΔΑΔ, η κίνηση αυτή θα μετατρεπόταν σε μπούμερανγκ εναντίον μας, μια προειδοποίηση που τελικά αποδείχτηκε σοφή.
Διότι παρά τις προειδοποιήσεις των γνωστικών ανθρώπων οι τενεκέδες που συνήθως “κατσιαρίζουν” πιο πολύ, έπεισαν χιλιάδες εκτοπισμένους να κάνουν προσφυγές, με αποτέλεσμα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο να αναγνωρίσει την τουρκοκυπριακή επιτροπή αποζημιώσεων, η οποία – άσχετα με το τι λέμε εμείς – είναι επίσημα αναγνωρισμένο όργανο, από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με βούλα και υπογραφή του Δικαστηρίου.
Συνεπώς την ευθύνη για την τεράστια αυτή ζημιά στην εθνική μας υπόθεση φέρουν οι τύποι αυτοί, οι οποίοι θεωρούν ακόμη τους εαυτούς τους πατριώτες -παρόλο που δεν ενοχλούνται από την επί 40 χρόνια στρατιωτική κατοχή της Κύπρου από την Τουρκία- και θεωρούν προδότες εκείνους που θέλουν λύση του κυπριακού κι απελευθέρωσή της πατρίδας μας.
Δεν ξέρω γιατί δεν μπορούν να καταλάβουν πόσο μεγάλο λάθος υπήρξε ο “μακροχρόνιος αγώνας” και πόσο πολύ έχει εξυπηρετήσει αυτός ο αγώνας (της μάσας και της καλοπέρασης) τα τουρκικά συμφέροντα, βαθαίνοντας τα χωριστικά, διχοτομικά δεδομένα στο έδαφος της Κύπρου αλλά και μέσα στις ίδιες τις ψυχές μας…
Δεν ξέρω γιατί όλες τους οι εισηγήσεις υπήρξαν καταστροφικές και έσπρωξαν τα πράγματα πιο πολύ προς την οριστική διχοτόμηση. Δεν ξέρω αν επρόκειτο τελικά για άθελες πράξεις βλακείας ή για σκόπιμες ενέργειες ανθρώπων που ξέρουν πολύ καλά πού οδηγεί η πολιτική τους, η οποία εν πάση περιπτώσει οδηγεί στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που διακηρύττουν δημόσια. Οδηγεί δηλαδή στη διχοτόμηση και στον σταδιακό εκτουρκισμό όχι μόνο της μισής αλλά ολόκληρης της Κύπρου.
Μόλις έγινε λόγος για άνοιγμα της Αμμοχώστου, κάποιοι από τους γνωστούς “πατριώτες” που προτιμούν τη διχοτόμηση παρά τη λύση, άρχισαν όπως κάθε φορά τα …όργανα. Μερικοί μάλιστα λένε ξεδιάντροπα ότι δεν θέλουμε την Αμμόχωστο, διότι θα στοιχίσει πολλά λεφτά η ανοικοδόμησή της!
Θα πρέπει ο καθηγητής Μπαμπινιώτης να προσθέσει στο λεξικό του τον ορισμό της λέξης πατριώτης όπως τον αντιλαμβάνονται και αυτοί. Να προσθέσει δηλαδή το εξής:
Πατριώτης: ….. Στην Κύπρο, κάποιοι εννοούν αυτόν που ζυγίζει την πατρίδα του ανάλογα με το συμφέρον της τσέπης του (κυπριακά “της πούγκας του”). Π.χ. πατριωτισμός σημαίνει να κρατήσει η Τουρκία την Αμμόχωστο, για να μην μπούμε εμείς σε έξοδα να την ανοικοδομήσουμε.
Ήμουν 10 χρονών όταν έγινε η εισβολή, τώρα πλησιάζω τα 50 και το λέω με μεγάλη πίκρα ότι νιώθω προδομένος. Από όλους εκείνους που μου έταξαν και με ξεγέλασαν. Από τους αυτόκλητους πατριώτες, που με την μόνιμα φοβική και απορριπτική στάση τους απέναντι σε κάθε πρωτοβουλία για λύση, συνεχίζουν να βάζουν νερό στο μύλο της διχοτόμησης.
Είμαι βέβαιος ότι πολλοί από αυτούς προτιμούν συνειδητά τη λύση της διχοτόμησης, ώστε να παραμείνουν “αμιγώς ελληνικές” οι ελεύθερες περιοχές. Η γρανιτένια πολιτική τους μωρία προφανώς τους εμποδίζει να αντιληφθούν ότι, το να παραχωρήσεις γην και ύδωρ στον κατακτητή (έστω και χωρίς την υπογραφή σου) με σκοπό να σε αφήσει ήσυχο, αποτελεί την πιο επαίσχυντη μορφή εθνικής προδοσίας – σύμφωνα με την ελληνική ιστορία και παράδοση. Τους εμποδίζει επίσης να δουν σε βάθος χρόνου τις καταστροφικές για το μέλλον των παιδιών μας συνέπειες της διχοτόμησης,
Την ίδια στιγμή, η διαιώνιση της εκκρεμότητας του Κυπριακού, για τόσες δεκαετίες, αναμφίβολα εξυπηρέτησε τα συμφέροντα μιας διεφθαρμένης μερίδας του πολιτικοοικονομικού κατεστημένου, που λεηλάτησε οικονομικά και ηθικά την κυπριακή κοινωνία.
Ωστόσο οφείλω να σημειώσω ότι οι πρώτες τουλάχιστον αντιδράσεις των πολιτικών κομμάτων δεν υπήρξαν αρνητικές, απέναντι στις νέες πρωτοβουλίες για την Αμμόχωστο. Εύχομαι αυτό να είναι καλός οιωνός μιας νέας προσέγγισης, μιας νέας αντίληψης των πραγμάτων, ότι δηλαδή το πάρτι της ασυδοσίας, που διέλυσε την Κύπρο, έχει τελειώσει και ότι αυτός ο τόπος πρέπει να γυρίσει σελίδα και να πορευθεί μπροστά για ένα καλύτερο μέλλον.
Σ’ αυτό το πλαίσιο θα πρέπει πολιτικά να απομονωθούν πλήρως οι τάχατες “πατριώτες” διχοτομιστές και να χαραχθεί η νέα στρατηγική, που θα μας οδηγήσει σύντομα σε μια λύση του Κυπριακού, που θα διασφαλίζει το δίκαιο και τα συμφέροντα όλων των Κυπρίων, μια λύση που θα απελευθερώσει την Κύπρο από την Τουρκία κι από την απειλή της διχοτόμησης.
Οι σημερινές οικονομικές συνθήκες είναι δύσκολες, όμως όλες οι άλλες γεωπολιτικές παράμετροι καθώς επίσης και η πολιτική κατάσταση μέσα στην τουρκοκυπριακή κοινότητα (αντί-Ερτογανικό ρεύμα της πλειοψηφίας) ευνοούν μια λύση που ΔΕΝ θα επιτρέπει στην Τουρκία να ελέγχει την Κύπρο. Φυσικά στο πλαίσιο της λύσης εννοείται ότι θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι η Τουρκία θα έχει κάθε λόγο (στη βάση των διεθνών και περιφερειακών της συμφερόντων) να είναι πλέον σύμμαχος και όχι εχθρός μας, στοιχείο που θα συνδράμει σε πολύ σημαντικό βαθμό στην οικονομική ανάπτυξη και ευημερία της Κύπρου, στα χρόνια που έρχονται.
Μετά το φιάσκο στην οικονομία, που αποκάλυψε τις φοβερές αδυναμίες της πολιτικής μας ηγεσίας να προβλέψει, να εκτιμήσει και να διαχειριστεί σωστά τα κρίσιμα ζητήματα του τόπου, εύλογες είναι οι ανησυχίες μήπως πάθουμε τα ίδια και χειρότερα με το Κυπριακό.
Υπάρχει εξάλλου και η προηγούμενη πικρή εμπειρία του 2004. Διότι και τότε οι ίδιες αδυναμίες της πολιτικής ηγεσίας, μάς οδήγησαν σε ένα σχέδιο λύσης του Κυπριακού (Ανάν) αποτέλεσμα κακής διαπραγμάτευσης, που κι αυτή (η κακή διαπραγμάτευση) ήταν το αποτέλεσμα του απίστευτου αλαλούμ και της έλλειψης σοβαρότητας που επικρατεί ως προς το τι θέλουμε και τι δεν θέλουμε και ως προς το πώς θα διασφαλίσουμε το μάξιμουμ από αυτά που είναι εφικτό να επιτύχουμε.
Στα εννιά χρόνια που πέρασαν από το 2004, το μόνο που πετύχαμε ήταν να καταστρέψουμε την οικονομία μας και φτάσουμε στο σημείο να ξεπουλάμε τις περιουσίες μας στα κατεχόμενα, σε τόσο ανησυχητικό βαθμό που – αν συνεχιστεί η εκκρεμότητα του κυπριακού για μερικά χρόνια ακόμη – δεν θα έχουμε πια έρεισμα στις συνομιλίες να ζητάμε επιστροφή των προσφύγων στις περιουσίες τους, διότι θα τις έχουν πουλήσει…
Ωστόσο είμαι πεπεισμένος –και το έχω γράψει πολλές φορές – ότι το τρένο της λύσης ξεκίνησε κι αυτή τη φορά θα φτάσει στο τέρμα, πολύ σύντομα, είτε το θέλουμε είτε όχι. Είναι επομένως κρίσιμοι οι επόμενοι μήνες της προετοιμασίας.
Πρέπει να αποφασίσουμε επιτέλους τι θέλουμε και πώς θα το επιτύχουμε αξιοποιώντας τα νέα γεωστρατηγικά δεδομένα της περιοχής μας. Στη συνέχεια η πολιτική μας ηγεσία πρέπει να … υπερβάλει εαυτόν στις διαπραγματεύσεις και στους παρεμφερείς χειρισμούς, γιατί μόνο έτσι θα έχουμε ελπίδες να φτάσουμε στο τέρμα κερδισμένοι. Αν οι πολιτικοί μας ηγέτες συνεχίσουν με τα ίδια προηγούμενα μυαλά, να συναγωνίζονται και να πλειοδοτούν στα κούφια και άγονα ψευδοπατριωτικά συνθήματα, θα οδηγηθούμε σε μια λύση καταστροφική για τα συμφέροντά μας και οπωσδήποτε χειρότερη από τη λύση Ανάν.
Οι φοβικοί, που ξεκινούν να ανησυχούν κάθε φορά (μα κάθε φορά όμως εδώ και 40 χρόνια) που ξεκινά μια διαδικασία συνομιλιών, δεν προσφέρουν υπηρεσία στην πατρίδα. Την οδηγούν στην καταστροφή. Έχω εκφράσει πολλές φορές τις υποψίες μου ότι κάποιοι από αυτούς (εξαιρώ εκείνους που είναι απλά ανυποψίαστοι πατριώτες), δεν ανησυχούν μήπως μας επιβληθεί μια μη βιώσιμη λύση αλλά ανησυχούν μήπως η λύση επηρεάσει αρνητικά τα οικονομικά συμφέροντα του κατεστημένου.
Διότι είναι ολοφάνερο ότι κάποιοι στο πολιτικοοικονομικό κατεστημένο επωφελήθηκαν τα μάλα από τη μη λύση και την παράταση της εκκρεμότητας για 40 τόσα χρόνια από την εισβολή και 50 από την αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων από την Κυπριακή Δημοκρατία.
Η διαφθορά και η διαπλοκή, αυτός ο καρκίνος που κατέφαγε το σώμα της Κύπρου, ήταν το τραγικό αποτέλεσμα της ασυδοσίας με την οποία λειτούργησαν τα συμφέροντα στο παρασκήνιο των πολιτικοοικονομικών πεπραγμένων του τόπου.
Για να το πω με απλά λόγια, κάποιοι είχαν πολύ πιο σοβαρούς οικονομικούς παρά … «εθνικούς» λόγους να αντιστρατεύονται κάθε νέα προσπάθεια για λύση του Κυπριακού.
Μ’ αυτό δεν αθωώνω την Τουρκία και ούτε ισχυρίζομαι ότι υπήρξε ειλικρινής όταν δήλωνε τα τελευταία δέκα χρόνια ότι επιθυμεί διακαώς μια δίκαη λύση. Αλλά η Τουρκία έτσι κι αλλιώς είχε βάλει σαν στόχο της τη διχοτόμηση της Κύπρου από τη δεκαετία του ’50 και από τότε προσπαθεί να την επιτύχει, ποντάροντας μόνιμα σ’ αυτούς εδώ στη δική μας πλευρά που αφήνουν το χρόνο να μας οδηγεί αργά και σταθερά στη μόνιμη και οριστική διχοτόμηση.
Είναι γεγονός πάντως ότι μέχρι στιγμής ο χρόνος δικαιώνει τις προσδοκίες της Τουρκίας, ότι τελικά θα καταφέρει να παραμείνει μόνιμα εδώ, με τον στρατό και τους εποίκους της, σε μια εξελικτική πορεία που σε βάθος χρόνου θα αλλοιώσει το δημογραφικό χαρακτήρα του νησιού και θα το μετατρέψει σε τουρκικό.
Ανησυχώ για το κυπριακό! Έπιασα κι εγώ το … χούι της μερίδας εκείνης των σοφών μας πολιτικών που, για 40 ολόκληρα χρόνια από την εισβολή, ανησυχούν μόλις αρχίσει να κινείται κάτι για λύση του Κυπριακού. Αυτών που για 40 ολόκληρα χρόνια περιμένουν τις … καλύτερες συγκυρίες που θα έρθουν αλλά δεν ήρθαν και ούτε θα έρθουν (γι’ αυτούς) ποτέ. Ούτε τότε που ήταν ακόμα νωπά τα πράγματα, ούτε σήμερα που πέρασαν ήδη 40 χρόνια και η πατρίδα μας βρίσκεται ακόμα κάτω από την μπότα 40 χιλιάδων Τούρκων στρατιωτών, 200 χιλιάδων εποίκων και που δεν έμεινε «παθκιά» γης που δεν έχει χτιστεί. Δεν ανησυχούν γι’ αυτά που μέρα με τη μέρα μας οδηγούν στην οριστική, καταστροφική διχοτόμηση. Ανησυχούν μήπως και μπούμε σε διαδικασία για λύση του Κυπριακού.
Ανησυχώ λοιπόν διότι άρχισα να υποψιάζομαι τι θα γίνει. Αν δεν προετοιμαστούμε κι αν δεν αξιοποιήσουμε σωστά τις συγκυρίες, αν πάμε πάλι να παίξουμε τα γνωστά κουτοπόνηρα παιγνίδια με τη Ρωσία ή με την Κίνα ή δεν ξέρω κι εγώ με ποιους άλλους στα Ηνωμένα Έθνη, αυτή τη φορά θα φάμε μια καρπαζιά δέκα φορές χειρότερη από αυτή που φάγαμε στο Eurogroup.
Αυτοί οι ίδιοι πολιτικοί που …έπαιζαν τα όργανα τους καθώς ο Τιτανικός (βλέπε οικονομία του τόπου) βούλιαζε, συνεχίζουν να τα παίζουν. Δεν κατάλαβαν τίποτα. Δεν κατάλαβαν ότι όλα έχουν δρομολογηθεί με την απόλυτη πλέον συμφωνία όλων (Ευρωπαίων, Αμερικάνων, Ρώσων) και ότι το επόμενο βήμα, ναι, θα είναι η λύση αυτού του προβλήματος που ζουζουνίζει σαν ενοχλητική μύγα για πάνω από μισό αιώνα κάτω από τη μύτη της διεθνούς κοινότητας.
Δεν κατάλαβαν ότι ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΤΟΥΜΕ ΣΩΣΤΑ για τη λύση. Ότι πρέπει ΝΑ ΣΟΒΑΡΕΥΤΟΥΜΕ και να ΑΠΟΦΑΣΙΣΟΥΜΕ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΤΙ ΘΕΛΟΥΜΕ! Να αποφασίσουμε ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΓΙΑ ΜΑΣ ΕΦΙΚΤΗ ΛΥΣΗ και να επικεντρώσουμε όλο το νου και την προσπάθειά μας, αξιοποιώντας όση αξία μπορεί να μας προσδίδει το φυσικό αέριο και η συμμαχία μας με το Ισραήλ, και να ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΟΥΜΕ! Αυτοί νομίζουν ότι θα συνεχίσουμε να παίζουμε τα όργανα μας μέχρι τον αιώνα τον άπαντα…
Ο χρόνος δυστυχώς τελειώνει και πλησιάζει η ώρα που, αν δεν παρουσιαστούμε πανέτοιμοι και προετοιμασμένοι, απλά θα κάνει η Τουρκία ό,τι θέλει και κανένας – ούτε το Ισραήλ, ούτε η Ρωσία αλλά ούτε και η Ελλάδα θα μας σώσουν. Απλά διότι δεν θα ξέρει κανένας τι ακριβώς θέλουμε και δεν θα έχουν την υπομονή να μας περιμένουν να αποφασίσουμε…
Το γεγονός ότι ξεκινήσαμε πριν από σχεδόν 60 χρόνια ένα αγώνα για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα -ένα όραμα για το οποίο κάποιοι θυσίασαν τη ζωή τους- αλλά καταλήξαμε σ’ αυτή την κατάσταση που ζούμε σήμερα, δεν είναι μόνο πολιτικά τραγικό. Είναι εκ του αποτελέσματος βλακώδες. Αντανακλά από τη μια την πολιτική ανωριμότητα αυτού λαού, που πείσθηκε κατά καιρούς από εύκολα, απατηλά συνθήματα κι από την άλλη την ανεπάρκεια της πολιτικής του ηγεσίας -από την οποία λείπει η συλλογική πολιτική σοφία- και σε μεγάλο βαθμό την ιδιοτέλεια με την οποία αντιλήφθηκαν το ρόλο τους μερικοί από τους εξέχοντες πολιτικούς παράγοντες αυτού του τόπου.
Πώς φτάσαμε λοιπόν από το όραμα της Ένωσης στην εδώ και σχεδόν 50 χρόνια (από το 1964) διαίρεση, στην ντε φάκτο διχοτόμηση της πατρίδας μας, θα προσπαθήσω να το αναλύσω με πολύ απλή διατύπωση και όσο πιο συνοπτικά μπορώ να το κάνω, αρχίζοντας με τον ορισμό της ομοσπονδίας, για να γίνει αντιληπτό που καταντήσαμε: Να συζητάμε ένα χωριστικό σύστημα διακυβέρνησης, ένα σύστημα που, στη δική μας περίπτωση, προσπαθεί να συγκεράσει στη λειτουργία ενός κράτους τις εκατέρωθεν επιφυλάξεις και την καχυποψία, που καλλιεργήθηκε για χρόνια ανάμεσα στις δύο κοινότητες, την ελληνική και την κυπριακή.Ομοσπονδιακή λοιπόν είναι μια χώρα όταν αυτή αποτελείται από τουλάχιστον δύο ή περισσότερα (μη ανεξάρτητα) κράτη (μπορεί να λέγονται και πολιτείες ή περιφέρειες), τα οποία διαθέτουν το καθένα τις δικές του ξεχωριστές τρεις εξουσίες: δηλαδή κυβέρνηση, βουλή και δικαιοσύνη (δικαστήρια και αστυνομία), όμως όλα αυτά τα κράτη μαζί υπάγονται στην κεντρική – ομοσπονδιακή – κυβέρνηση, η οποία τα ενώνει κάτω από μία ομπρέλα μίας χώρας με μια κυριαρχία και μια διεθνή προσωπικότητα.
Ένας μη γνώστης του Κυπριακού προβλήματος, αν ακούσει ότι συζητούμε για λύση δημιουργίας ομοσπονδιακού κράτους στην Κύπρο, θα μας πάρει για … γραφικούς. Η Κύπρος έχει όσους κατοίκους έχει και το Περιστέρι στην Αθήνα. Επτακόσιες χιλιάδες κάτοικοι, αντιστοιχούν σε μια μεσαίου μεγέθους πόλη, οποιασδήποτε άλλης μεγαλύτερης χώρας του κόσμου.
Η Ομοσπονδία δεν δικαιολογείται σαν σύστημα διακυβέρνησης, σε μια τόσο μικρή χώρα.Τα ομοσπονδιακά συστήματα εφαρμόζονται σε μεγάλες χώρες (ΗΠΑ, Ρωσία, Γερμανία κτλ) λόγω της ανάγκης για ευρείας μορφής αυτοδιοίκηση μεγάλων περιοχών της χώρας. Στις ΗΠΑ για παράδειγμα, υπάρχουν 50 πολιτείες, που έχουν η καθεμιά τον δικό της κυβερνήτη, βουλή και δικαστήρια, όμως όλες μαζί αποτελούν μία χώρα.
Η ίδια ανάγκη για ευρείας μορφής αυτοδιοίκηση των δύο κοινοτήτων προέκυψε δυστυχώς και στην Κύπρο για καθαρά πολιτικούς λόγους, εδώ και πολλά χρόνια, μετά από γεγονότα που συνέβησαν και σημάδεψαν το λαό και την ιστορία αυτού του τόπου. Παραθέτω αυτά τα γεγονότα, όσο γίνεται πιο συνοπτικά και χωρίς περιττούς συναισθηματικούς χρωματισμούς:
Με το που άρχισαν οι προσπάθειες των Ελληνοκυπρίων, που αποτελούσαν το 80% του πληθυσμού, για Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, η τουρκοκυπριακή μειοψηφία του 18%, υποκινούμενη και από την Τουρκία, άρχισε να αντιδρά. Οι Τουρκοκύπριοι δεν ήταν διατεθειμένοι να δεχθούν ότι, με τον τερματισμό της αποικιοκρατίας, θα γινόντουσαν πολίτες της Ελλάδας.
Όταν ξέσπασε ο ένοπλος αγώνας της ΕΟΚΑ, η Τουρκία αντέδρασε έντονα και διακήρυξε ότι ο στόχος της ήταν πλέον η διχοτόμηση της Κύπρου. Ήταν τότε που έγιναν οι βίαιες ταραχές στην Κωνσταντινούπολη, από τις οποίες έχασαν τη ζωή και την περιουσία τους (διωκόμενοι) δεκάδες χιλιάδες Έλληνες της Κωνσταντινούπολης.
Ο αγώνας της ΕΟΚΑ κατέληξε στο συμβιβασμό της ανεξαρτησίας, με τη δημιουργία ενός συνεταιρικού κράτους το 1960, μεταξύ της ελληνικής πλειοψηφίας και της τουρκικής μειοψηφίας, που ονομάστηκε Κυπριακή Δημοκρατία.
Η καχυποψία και η έχθρα που είχε δημιουργηθεί ανάμεσα στις δύο κοινότητες, έδωσε το πολιτικό άλλοθι στην Τουρκία και τη Βρετανία να εισάγουν μια σειρά από χωριστικές διατάξεις στο Σύνταγμα της νέας χώρας, οι οποίες καθόριζαν στη δημόσια διοίκηση και στις τρεις εξουσίες του κράτους ποσοστά, αναλογίες στις θέσεις, προνόμια και φυσικά τα χωριστά βέτο του Έλληνα προέδρου αλλά και του Τούρκου αντιπροέδρου του κράτους.
Η Κυπριακή Δημοκρατία λειτούργησε για 3 χρόνια και μετά διασπάστηκε, με την αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων. Η διεθνής κοινότητα, με το λεγόμενο “δίκαιο της ανάγκης” αναγνώρισε ως νόμιμη τη λειτουργία της Κυπριακής Δημοκρατίας μόνο από τους Ελληνοκυπρίους αλλά με την αίρεση ότι θα άρχιζαν επαφές και συνομιλίες για να εξευρεθεί μια λύση στο πρόβλημα που δημιουργήθηκε.
Στο μεταξύ μια σειρά από εχθροπραξίες που συνέβησαν ανάμεσα στις δύο κοινότητες, στη δεκαετία του 60, άρχισαν να δίνουν την εντύπωση ότι πια οι δύο κοινότητες δεν θα μπορούσαν ποτέ ξανά να ζήσουν μαζί, γεγονός που φυσικά ενίσχυε τη θέση της Τουρκίας, που επεδίωκε το διοικητικό διαχωρισμό αρχικά και στη συνέχεια τον γεωγραφικό, σαν ένα αποφασιστικό βήμα προς τη διχοτόμηση.
Δυστυχώς πολύ λίγοι Ελληνοκύπριοι και Ελλαδίτες είχαν επαρκή πολιτική αντίληψη, για να συνειδητοποιήσουν ότι τα γεγονότα που συνέβαιναν ήταν υποβολιμαία για να εξυπηρετήσουν τους διχοτομικούς στόχους της Τουρκίας και, αντί να δείξουμε, σαν πλειοψηφία, την απαιτούμενη ψυχραιμία και αυτοκυριαρχία, πέσαμε στην παγίδα να συμμετέχουμε σε εχθροπραξίες με τους Τουρκοκυπρίους, πείθοντας όλη την ανθρωπότητα ότι εμείς κι εκείνοι δεν κάνουμε μαζί χωριό.
Κανένας δεν μπορούσε να σκεφτεί ότι με τον τρόπο αυτό πείθαμε την ανθρωπότητα ότι η μόνη λύση ήταν να χωριστούμε τελείως μεταξύ μας οι δύο κοινότητες, όχι μόνο διοικητικά αλλά και γεωγραφικά, ώστε να μην είμαστε πια ο ένας μέσα στα πόδια του άλλου.
Αφού προετοιμάστηκε λοιπόν για αρκετά χρόνια το έδαφος, τόσο μέσα στην Κύπρο, όσο και διεθνώς, ότι ήμασταν με τους Τουρκοκυπρίους όπως οι σκύλοι με τους γάτους, ήρθε το πραξικόπημα της ελλαδικής χούντας, για να δώσει στην Τουρκία την αφορμή να εισβάλει στην Κύπρο και να χωρίσει πλέον και γεωγραφικά τις δύο κοινότητες, σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι συνέβη μετά τα γεγονότα του 1963-64 και μάλιστα σε ενιαία και συμπαγή γεωγραφική ζώνη στο βόρειο τμήμα του νησιού.
Η πρώτη αντίδραση της διεθνούς κοινότητας μετά την εισβολή ήταν η μη αποδοχή τετελεσμένων που δημιουργήθηκαν με τη βία, όπως η κατοχή εδάφους της Κύπρου από την Τουρκία και η μετακίνηση πληθυσμών. Η Τουρκία πρότεινε αρχικά ένα σχέδιο πολυπεριφερειακής δικοινοτικής ομοσπονδίας με καντόνια, δηλαδή μιας χώρας που θα αποτελείτο από δύο ομόσπονδα κράτη (ελληνοκυπριακό και τουρκοκυπριακό) το καθένα από τα οποία θα είχε τις δικές του περιοχές, σε όλη την έκταση του νησιού.
Η πρώτη αντίδραση της δικής μας πλευράς ήταν αρνητική αλλά πριν προλάβουμε καλά καλά να το ξανασκεφτούμε, η Τουρκία απέσυρε την πολυπεριφερειακή και αντιπρότεινε πλέον την διζωνική ομοσπονδία, δηλαδή μια χώρα με δύο ομόσπονδα κράτη, το ελληνοκυπριακό στο νότιο τμήμα και το τουρκοκυπριακό στο βόρειο τμήμα του νησιού. Ήδη ο γεωγραφικός διαχωρισμός είχε επιτευχθεί με την ανταλλαγή των πληθυσμών, που η Τουρκία επέβαλε στη δική μας πλευρά με τη βία των όπλων στη διάρκεια της τουρκικής επέλασης τον Αύγουστο του 1974.
Με τη διεθνή κοινότητα έτοιμη από χρόνια να αποδεχθεί τον γεωγραφικό διαχωρισμό στην Κύπρο, εφόσον δεν αντιδρούσαν βεβαίως οι δύο κοινότητες γι’ αυτό, η ελληνοκυπριακή πλευρά δέχθηκε την διζωνική ομοσπονδία, αλλά με τον τρόπο που ήξερε ο τότε πρόεδρος της Κύπρου, αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ΄, να δέχεται τις συμφωνίες: την δέχθηκε μεν αλλά όχι με την ψυχή του… την δέχτηκε και δεν την δέχτηκε… ήθελε να την συζητήσει αλλά και δεν ήθελε…
Είχε φυσικά ο Μακάριος να αντιμετωπίσει και τις πιέσεις των “σούπερ πατριωτών”, εκείνων που με τις πράξεις τους στα προηγούμενα χρόνια συνέβαλαν στο να δημιουργηθεί η έχθρα μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Οι ίδιο αυτοί τώρα τον ωθούσαν στο να μην συμβιβαστεί, αλλά να ξεκινήσει ένα μακροχρόνιο αγώνα με στόχο τη δικαίωση. Ο Μακάριος πείσθηκε. Ναι να αρχίσουμε να συνομιλούμε για ομοσπονδία στο φλου, αλλά να ρίξουμε και ένα μακροχρόνιο αγώνα να μας βρίσκεται σε ώρες ανάγκης!
Μ’ αυτά και μ’ αυτά ο Μακάριος έφυγε από τη ζωή λίγους μήνες αργότερα και ο Σπύρος Κυπριανού που τον διαδέχθηκε ακολούθησε μια ακόμη πιο αλλοπρόσαλλη και αναποφάσιστη τακτική, ένα απίστευτο αλαλούμ αντιφατικών δηλώσεων και θέσεων, με μόνιμο πάντως καταφύγιο τον … «μακροχρόνιο αγώνα»!
Τα πρώτα καθοριστικά χρόνια, εκείνα στα οποία υπήρχε ακόμα η δυνατότητα της μετακίνησης ξανά των πληθυσμών και της αναπροσαρμογής θέσεων και καταστάσεων, τα δύσκολα χρόνια, που οι πρόσφυγες ήταν ακόμα στα αντίσκηνα και στα κατεχόμενα οι Τουρκοκύπριοι, που μετακινήθηκαν εκεί βίαια, ένιωθαν ακόμα άβολα και δυστυχείς, τότε που δεν είχε πατήσει το πόδι του στην Κύπρο ούτε και ένας έποικος και που ο Ντενκτάς δεν είχε ακόμη ανακηρύξει «ανεξάρτητο κράτος», καμία αποφασιστική ενέργεια δεν έγινε από τη δική μας πλευρά για ανατροπή του επικίνδυνου στάτους κβο με την επίτευξη μιας δίκαιης λύσης.
Δεν θα επικαλεστώ συγκυρίες και ευκαιρίες που ενδεχομένως πήγαν χαμένες. Το αν υπήρξαν τέτοιες είναι θέμα εκτίμησης. Όμως έχω το δικαίωμα να διατυπώσω την καχυποψία μου για τις προθέσεις κάποιων στη δική μας πλευρά, που λειτούργησαν όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθούν να λειτουργούν λες και εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό με αυτόν που επιδιώκει η Τουρκία: δηλαδή την οριστική και μόνιμη διχοτόμηση της Κύπρου.
Κάθε προσπάθεια για λύση του κυπριακού πολεμήθηκε εν τη γενέση της και πολλές φορές ακόμα και πριν ξεκινήσει, με αυστηρά αποθαρρυντικά μηνύματα που έστελνε η δική μας πλευρά προς τον ΟΗΕ. Δεν μου διαφεύγει το γεγονός ότι κάθε φορά που έτρεχε μια διαδικασία για λύση, οι ίδιοι άνθρωποι από τους ίδιους πολιτικούς χώρους, αντιδρούσαν μονίμως αρνητικά και όταν τα πράγματα έπαιρναν κάποια μορφή και διαφαινόταν το ενδεχόμενο συμφωνίας, έφταναν μέχρι του σημείου να αντιδρούν με πολύ έντονο τρόπο.
Εκείνο που μου έκανε εντύπωση ήταν το γεγονός ότι δεν περίμεναν καν να δουν τι προτάσεις θα έρχονταν μπροστά μας. Έκαναν σαν να μην ήθελαν ούτε να δουν ούτε να ακούσουν!
Οι ιδέες Βάλτχαιμ το 1981, οι Δείχτες Κουεγιάρ το 1983, οι Ιδέες Γκάλι το 1992 και το Σχέδιο Ανάν το 2004, ήταν όλες πρωτοβουλίες από την ίδια τη Γενική Γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών. Τις απορρίψαμε όλες με προεξάρχοντες τους ίδιους εκείνους που τις απέρριπταν πάντα.
Ιδιαίτερα το τι συνέβη με το Σχέδιο Ανάν, είναι ενδεικτικό της νοοτροπίας μας: Το Σχέδιο πέρασε
από διάφορες φάσεις διαπραγμάτευσης. Στην τελική του φάση ο τότε πρόεδρος Παπαδόπουλος, δεν θέλησε να το διαπραγματευθεί, δεν πίστευε ότι θα μπορούσε να βελτιωθεί και αποφάσισε να το οδηγήσει μπροστά στο λαό για να απορρίψει. Είπε «όχι» κερδίζοντας την υποστήριξη των περισσοτέρων κομμάτων (πλην του ΔΗΣΥ και των ΕΔΗ) και φυσικά την τεράστια πλειοψηφία του 76% του λαού.
Η αρχική αντίδραση όλων στην πλευρά μας, μετά την απόρριψη του σχεδίου Ανάν, ήταν ότι έπρεπε να επιδιώξουμε τη βελτίωσή του με σκοπό να φτάσουμε σε δίκαιη συμφωνία. Λίγα χρόνια μετά επήλθε η απόλυτη δαιμονοποίησή του. Το αναφέρουμε και βάζουμε το σταυρό μας λες και βλαστημήσαμε. Αυτή η δαιμονοποίηση υπήρξε για μια ακόμη φορά το κατόρθωμα εκείνων που δεν θέλουν λύση.
Με το απόλυτο θάψιμο του Σχεδίου Ανάν, έχουν προετοιμάσει το έδαφος για την απόρριψη εν της γενέση της της οποιαδήποτε επόμενης πρωτοβουλίας. Εξάλλου βάλαμε και ένα σωρό όρους όπως «όχι σε επιδιαιτησία» και «όχι σε ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα» κτλ, όρους που δεν ξέρω αν πείθουν εμάς τους ίδιους. Σίγουρα όμως πιστεύω πείθουν όλους τους ξένους ότι απλά τους περιπαίζουμε για να περνά ο καιρός, διότι δεν θέλουμε λύση.
Όταν λέμε “όχι σε επιδιαιτησία”, αυτό ηχεί στα αυτιά των τρίτων που το ακούνε ότι μπορεί να θέλουμε να συζητάμε για άλλα 100 χρόνια χωρίς να συμφωνούμε, αλλά κανένας τρίτος να μην μπορεί να έρθει και να μας προτείνει μια δίκαιη συμβιβαστική λύση. Όχι σε «ασφυκτικά» χρονοδιαγράμματα ακούγεται σαν να λέμε σε όλη την ανθρωπότητα πως 40 ολόκληρα χρόνια μετά την εισβολή και 50 ολόκληρα χρόνια μετά την διάσπαση του κράτους μας, τη διαίρεση και την κατοχή της πατρίδας μας, εμείς αισθανόμαστε … ασφυκτικά όταν μας λένε ότι πρέπει να βάλουμε ένα χρονοδιάγραμμα για λύση του κυπριακού!
Το σίγουρο είναι ότι κανένας Ελληνοκύπριος δεν παραδέχεται (δημόσια τουλάχιστον) ότι είναι διατεθειμένος να δεχτεί τη διχοτόμηση της Κύπρου. Προφανώς όμως διότι κανένας δεν μπορεί να υποστηρίξει ξεκάθαρα τη διχοτόμηση, χωρίς να χαρακτηριστεί προδότης. Διότι αυτό συνεπάγεται:
Παρόλα αυτά, δεν μπορώ να εξηγήσω γιατί τόσα χρόνια υπάρχει αυτή η αντίδραση, όχι απέναντι σε συγκεκριμένες προτεινόμενες λύσεις, αλλά ακόμη και απέναντι σε προσπάθειες που πάνε να ξεκινήσουν.
Το γεγονός ότι το πέρασμα του χρόνου και τα τετελεσμένα που συνεχώς δημιουργούνται και απομακρύνουν ολοένα και περισσότερο τη μια κοινότητα από την άλλη, δεν προβληματίζουν και δεν πείθουν εκείνους που παραμένουν μονίμως αρνητικοί απέναντι σε οποιαδήποτε πρωτοβουλία για λύση του Κυπριακού, εκείνους που τίποτα δεν κάνουν για να αποφύγουμε την επερχόμενη μονιμοποίηση της διχοτόμησης πέρα από το να διακηρύσσουν κούφια συνθήματα, με κάνει να πιστεύω ότι στην πραγματικότητα αυτοί ίσως τελικά να προτιμούν (είτε από τραγικά λανθασμένη πολιτική κρίση είτε για άλλους δικούς τους, εντελώς ιδιοτελείς λόγους) τη διχοτόμηση της Κύπρου.
Πολυπεριφερειακή Ομοσπονδία είναι το νέο … τροπικό φρούτο που ανακάλυψαν τώρα εκείνοι που όποτε ακούνε για λύση του κυπριακού βγάζουν σπυράκια.
Μια κωμική πρόταση που αν ήταν να την δεχτούν οι ΤΚ θα δέχονταν και την επιστροφή τους στην Κυπριακή Δημοκρατία και θα τελείωνε το πρόβλημα και φυσικά δεν θα χρειαζόταν να φτιάξουμε, σε μια χώρα με 700 χιλιάδες κατοίκους, ομοσπονδία με 6 (ΕΞΙ) ΚΡΑΤΗ!
Στο μεταξύ συνεχίζουμε το δρόμο μας αμέριμνοι, λέγοντας μαλακιούλες για να περνά η ώρα και λίγο πιο κάτω θα συναντήσουμε τη φοβερή πινακίδα με τη νεκροκεφαλή που θα γράφει από κάτω: ΔΙΧΟΤΟΜΗΣΗ ΛΟΓΩ ΒΛΑΚΕΙΑΣ!
