Το πραξικόπημα έγινε για να εισβάλει η Τουρκία. Γι’ αυτό δίκαια χαρακτηρίζεται ως «προδοτικό πραξικόπημα». Στις 15 Ιουλίου 1974 παρανοϊκός δικτάτορας Δημήτριος Ιωαννίδης εφάρμοσε ένα σχέδιο που ωστόσο δεν το επινόησε ο ίδιος. Υπήρχε στο παρασκήνιο από το 1964, δηλαδή 10 χρόνια πριν. Όταν ο Μακάριος απέρριψε το Σχέδιο Άτσεσον, διότι προέβλεπε παραχώρηση εδάφους στην Τουρκία, η τότε ελληνική κυβέρνηση του Γεώργιου Παπανδρέου πρότεινε στον Μακάριο να καταργήσουν πραξικοπηματικά την Κυπριακή Δημοκρατία και να ανακηρύξουν την Ένωση, χωρίς αντάλλαγμα προς την Τουρκία. Όταν όμως ξεκαθάρισε ότι θα ακολουθούσε τουρκική «επέμβαση», χωρίς να την εμποδίσουν οι Αμερικάνοι, έκανε πίσω και ο Παπανδρέου. Διότι κατάλαβε ότι θα φορτωνόταν τη ρετσινιά του προδότη, που έδωσε κομμάτι της Κύπρου στην Τουρκία. Ήταν κάτι που δεν κατάλαβε ή δεν μέτρησε σωστά δέκα χρόνια μετά ο Ιωαννίδης και έλαβε το χρίσμα του προδότη και του ολετήρα.
Χωρίς όμως να τιμωρηθεί γι’ αυτό. Κανένας δεν τιμωρήθηκε για το πραξικόπημα στην Κύπρο. Η χούντα καταδικάστηκε για το πραξικόπημα στην Ελλάδα. Προφανώς, αν γινόταν δίκη για την Κύπρο, θα έβγαιναν στη φόρα πολλοί σκελετοί και πολλοί μύθοι θα έπεφταν, για μεγάλους ηγέτες και υποτιθέμενοι πατριώτες.
Σας είπα πολλές φορές ότι η διχοτόμηση της Κύπρου με γεωγραφικό και διοικητικό διαχωρισμό Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων σχεδιάστηκε από το τουρκικό βαθύ κράτος από τα μέσα της δεκαετίας του 1950, οργανώθηκε, μεθοδεύτηκε και άρχισε να υλοποιείται από τότε με αργά και σταθερά βήματα και με τη βοήθεια μιας ισχυρής μερίδας του ελληνοκυπριακού πολιτικοοικονομικού κατεστημένου, με την καθοδήγηση και τη στήριξη μιας ισχυρής μερίδας του πολιτικού κατεστημένου της Ελλάδας, που θεωρούσε τη διχοτόμηση σαν μια αναγκαία, δίκαιη μοιρασιά στην Κύπρο, ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Ώστε να πάψει το Κυπριακό να προκαλεί προβλήματα στις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας.
Βασικά συναινούσαν στο να κατέχει η Τουρκία ένα σημαντικό μέρος της βόρειας ακτογραμμής της Κύπρου και την ενδιάμεση θάλασσα ως τα νότια παράλια της Τουρκίας, για να έχει έξοδο η Τουρκία στην πολύ σημαντική γι’ αυτήν λεκάνη της ανατολικής Μεσογείου, ιδιαίτερα στο τρίγωνο Τουρκίας, Κύπρου, Συρίας.
Στα χρόνια από το 1960 ως την εισβολή, οι Έλληνες και Ελληνοκύπριοι διχοτομικοί εμφανίζονταν σαν οι πιο αγνοί, οι πιο ιδεαλιστές, οι πιο πατριώτες Ενωτικοί, ενώ στην πραγματικότητα εννοούσαν την ΔΙΠΛΗ Ένωση. Δηλαδή μια Κύπρο μοιρασμένη ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Μετά την τουρκική εισβολή εμφανίζονται σαν ασυμβίβαστοι πατριώτες που θεωρούν προδοτική τη λύση της ομοσπονδίας. Αλλά ξεκάθαρα και ολοφάνερα πια μας οδηγούν στη λύση των δύο κρατών, τάχα χωρίς τη θέλησή μας.
Αυτό το «χωρίς τη θέλησή μας και χωρίς την υπογραφή μας» είναι η φράση κλειδί σε όλες τις φάσεις που εφαρμόστηκε το τουρκικό σχέδιο της διχοτόμησης. Σε όλες τις φάσεις, όσα έγιναν με στόχο τη διχοτόμηση, υποτίθεται ότι έγιναν χωρίς τη θέλησή μας και οπωσδήποτε χωρίς την υπογραφή μας.
Η πρώτη φάση του διχοτομικού σχεδίου ήταν οι συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου το 1959. Ενώ απορρίψαμε 3 χρόνια πριν, το Σχέδιο Χάρτινγκ, που δεν έδινε κανένα δικαίωμα στην Τουρκία ούτε χωριστά και χωριστικά προνόμια στους Τουρκοκυπρίους, υπογράψαμε ένα Σύνταγμα που μοίραζε την Κύπρο ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ στα δύο, με την κοινότητα του 80% και την κοινότητα του 18% να είναι συνέταιροι, με πολιτική ισότητα, στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Η δεύτερη φάση ήταν τα αιματηρά γεγονότα του 1963 και η αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων. Τα γεγονότα ήταν οργανωμένα στο παρασκήνιο από διχοτομικούς και στις δύο πλευρές, βάσει του τουρκικού σχεδίου. Χύθηκε αίμα, για να φωλιάσει το μίσος και να πιστέψουν οι πάντες, μέσα και έξω από την Κύπρο, ότι δεν μπορούν πια οι Έλληνες και οι Τούρκοι της Κύπρου να ζουν μαζί. Τότε έγινε μερικός γεωγραφικός διαχωρισμός, όταν πολλοί Τουρκοκύπριοι κλείστηκαν σε θύλακες. Έγινε επίσης ο πλήρης διοικητικός διαχωρισμός, με το παράνομο καθεστώς των Τουρκοκυπρίων.
Η τρίτη φάση ήταν ο διχασμός των Ελληνοκυπρίων στις αρχές της δεκαετίας του 70, με την τρομοκρατική δράση της ΕΟΚΑ Β και την απάντηση παραστρατιωτικών ομάδων.
Η τρίτη φάση έφερε την τέταρτη και πιο αποφασιστική από όλες: Το πραξικόπημα της χούντας τον Ιούλη του 74, την οποία ακολούθησε μια βίαιη και βάρβαρη τουρκική εισβολή και ο οριστικός γεωγραφικός διαχωρισμός των δύο κοινοτήτων. Το περίεργο εδώ είναι πως ο Μακάριος, που προειδοποίησε πολύ σωστά τον κυπριακό λαό, την ημέρα του πραξικοπήματος, ότι η χούντα πάει να διχοτομήσει την Κύπρο, εννοώντας ότι θα κάνει εισβολή η Τουρκία, τα ξημερώματα της 20ης Ιουλίου έκανε ο ίδιος τη γνωστή ομιλία στα Ηνωμένα Έθνη, με την οποία ουσιαστικά επιβεβαίωνε τις αφορμές που ζητούσε η Τουρκία. Γιατί διατύπωσε έτσι την ομιλία, ενώ μπορούσε να καταγγείλει τη χούντα και με άλλο λεκτικό; Δεν ξέρω να σας πω. Αλλά δύο είναι τα τινά: Είτε πείστηκε ή πιέστηκε από ξένους, σε μια στιγμή αδυναμίας, είτε ήξερε κι αυτός το σχέδιο, από μια άλλη πλευρά: ότι θα του κάνουν πραξικόπημα, θα τον απομακρύνουν οι Βρετανοί, θα καταγγείλει στα Ηνωμένα Έθνη ελληνική εισβολή στην Κύπρο, θα κάνει μια ανώδυνη επέμβαση η Τουρκία στην Κύπρο, για να πέσει η χούντα στην Ελλάδα και η κατάσταση θα επανέλθει στην ομαλότητα. Το τονίζω όμως ότι αυτό, το δεύτερο, μπορεί να είναι μια εξήγηση εντελώς αυθαίρετη. Σίγουρα όμως η πιο βαριά ευθύνη βαραίνει εκείνους που έκαναν το πραξικόπημα.
Η πέμπτη φάση έγινε το 1975, όταν υπογράψαμε την Συμφωνία της 3ης Βιέννης, η οποία εμμέσως νομιμοποιούσε την ανταλλαγή των πληθυσμών. Εκεί το σχέδιο ολοκληρώθηκε επί του εδάφους, αλλά δεν είχε νομιμοποιηθεί ακόμα.
Έτσι μπήκαμε στη φάση 6 του σχεδίου της Διχοτόμησης. Στον ούτω καλούμενο «μακροχρόνιο αγώνα». Ήξεραν πάρα πολύ καλά οι ηγέτες μας, όσοι υποστήριξαν αυτή την πολιτική, ότι με το πέρασμα του χρόνου η μνήμη και πόθος της επιστροφής θα ξεθώριαζε και ότι τα διχοτομικά δεδομένα θα παγιώνονταν.
Ήταν συνειδητοποιημένοι γι’ αυτό το πράγμα. Απλώς δεν τολμούσαν να το πουν στον κόσμο. Πολύ περισσότερο δεν τολμούσαν να το πουν σε εκείνο τον κόσμο που τους πίστευε, τον αφελή κόσμο που πιστεύει τυφλά τον κάθε πολιτικό απατεώνα όταν τους πιάνει κορόιδο παριστάνοντας τον πατριώτη. Ο «μακροχρόνιος αγώνας» της μάσας και της ρεμούλας, που έχτισε καριέρες και περιουσίες των προνομιούχων αυτής της χώρας, ήταν η συνέχεια της τεράστιας προδοσίας του 1974. Μας οδηγούσαν πεπλανημένους στη διχοτόμηση με ένα αφήγημα που τα φόρτωνε όλα στους αποδιοπομπαίους τράγους και στους ξένους, διαπρύσιες πατριωτικές ομιλίες, και σπαρακτικά τραγούδια, όπως «Χώμα που Περπάτησα», «Βουνό μου Πενταδάκτυλε», «Αχ Τζερύνεια μάνα μου» κτλ.
Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα δεν είναι πατριωτισμός. Είναι ψεύτικα λόγια. Αν είμαστε πραγματικά πατριώτες πρέπει να κάνουμε ότι μπορούμε για να εμποδίσουμε τη διχοτόμηση, τη λύση δύο κρατών, αν θέλουμε να συνεχίσουν να ζούνε σε αυτό τον τόπο τα παιδιά και όλες οι μελλοντικές γενιές των Κυπρίων, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.