Η ρύθμιση του περιουσιακού ζητήματος είναι ίσως το πιο ακανθώδες ζήτημα που έχουν να επιλύσουν οι ηγέτες των δύο κοινοτήτων στις συνομιλίες. Μαζί με το δικαίωμα επιστροφής όλων των προσφύγων – που πρέπει να θεωρείται δεδομένο στη βάση της πλήρους εφαρμογής των τριών βασικών ελευθεριών και του ευρωπαϊκού κεκτημένου- είναι τα δύο προβλήματα που, με τη διευθέτησή τους, θα ανοίξουν το δρόμο για τη λύση του Κυπριακού και την ίδια στιγμή θα ανακουφίσουν σημαντικά τον προσφυγικό κόσμο, σχεδόν μισό αιώνα μετά τον ξεριζωμό.
Στις 27 Ιουλίου 2015, οι Νίκος Αναστασιάδης και Μουσταφά Ακκιντζί αναγνώρισαν από κοινού το ατομικό δικαίωμα (για κάθε Κύπριο ξεχωριστά) στην περιουσία του. Το γεγονός αυτό είναι υψίστης σημασίας γιατί αποτελεί ένα πρώτο μεν αλλά αποφασιστικό βήμα προς τη διευθέτηση του περιουσιακού. Η θέση τόσο του Ραούφ Ντενκτάς παλαιότερα όσο και του Ντερβίς Έρογλου εσχάτως, ήταν ότι οι Ελληνοκύπριοι δεν είχαν πια δικαιώματα στις περιουσίες τους στην κατεχόμενη Κύπρο κι ότι η μόνη δυνατή λύση θα ήταν η ανταλλαγή περιουσιών, δηλαδή να δοθεί στους Ελληνοκύπριους αντίστοιχη περιουσία τις ελεύθερες περιοχές, είτε από τουρκοκυπριακή είτε από χαλίτικη γη.
Στην απόλυτη αυτή θέση ο Έρογλου εξυπηρετήθηκε τα μάλα κι από την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην «Υπόθεση Δημόπουλος», που αφαίρεσε από τις δικές του, ως δικαστήριο, αρμοδιότητες την επίλυση του προβλήματος των ελληνοκυπριακών περιουσιών, επικαλούμενο εμπλοκή του πολιτικού προβλήματος της Κύπρου. Με την απόφασή του εκείνη το ΕΔΑΔ παρέπεμψε τις μαζικές προσφυγές των Ελληνοκυπρίων εκτοπισθέντων στην τουρκοκυπριακή επιτροπή αποζημιώσεων. Στο σκεπτικό της απόφασης, το δικαστήριο αναγνώρισε πρωτίστως δικαιώματα στους χρήστες των περιουσιών, δηλαδή σε εκείνους που ουσιαστικά σφετερίστηκαν τις ελληνοκυπριακές περιουσίες.
Ο Έρογλου λοιπόν επέμενε ότι δεν υπήρχε θέμα συζήτησης στο περιουσιακό. Από τη στιγμή που οι χρήστες ήθελαν τις περιουσίες των Ελληνοκυπρίων, είχαν τον πρώτο λόγο και το θέμα έπρεπε να διευθετηθεί με αποζημιώσεις ή ανταλλαγή.
Ο Ακκιντζί άλλαξε αυτή τη θέση και συμφώνησε μαζί με τον Αναστασιάδη ότι, τόσο οι Ελληνοκύπριοι όσο και οι Τουρκοκύπριοι, δικαιούνται την περιουσία τους (δικαίωμα του ιδιοκτήτη). Αναγνώρισαν ωστόσο παράλληλα και το δικαίωμα εκείνων που χρησιμοποιούν τις περιουσίες εδώ και χρόνια και πολύ πιθανόν να έχουν ξοδέψει σ’ αυτές πολλά χρήματα για την ανάπτυξή τους (δικαίωμα χρήστη). Εκείνο που μένει να συμφωνηθεί τώρα είναι το πώς θα εφαρμοστεί στην πράξη αυτή η παραδοχή. Να συμφωνηθούν δηλαδή τα κριτήρια με βάση τα οποία η αρμόδια επιτροπή θα αποφασίζει για καθεμιά περίπτωση ξεχωριστά.
Το θέμα είναι αρκετά πολύπλοκο και χρειάζεται διεξοδική μελέτη, ώστε τα κριτήρια να είναι δίκαια. Είναι λογικό να αναμένει κανείς ότι, στις περιπτώσεις όπου η περιουσία του ιδιοκτήτη δεν έχει αξιοποιηθεί, τότε αυτός θα έχει τον πρώτο λόγο. Αν όμως η περιουσία του έχει αξιοποιηθεί (έχουν κτιστεί σ’ αυτήν σπίτια, ξενοδοχεία, δρόμοι, καταστήματα κτλ κτλ), τότε θα έχει τον πρώτο λόγο ο χρήστης, ενώ ο ιδιοκτήτης είτε θα λάβει αλλού ανάλογης αξίας περιουσία είτε θα αποζημιωθεί.
Τονίζω ότι αυτό – εφόσον συμφωνηθεί φυσικά- δεν θα ισχύσει μόνο για τις κατεχόμενες περιοχές αλλά και στις ελεύθερες, σε σχέση δηλαδή με τις τουρκοκυπριακές περιουσίες. Είναι γνωστό ότι μεγάλο μέρος της τουρκοκυπριακής ιδιοκτησίας έχει δοθεί είτε σε ελληνοκύπριους εκτοπισμένους είτε σε επιχειρηματίες. Το Αεροδρόμιο και η περιοχή Μακένζι στη Λάρνακα είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, καθώς επίσης και χωριά ή περιοχές όπως η Μουταγιάκκα και ο Μούτταλλος.
Θα ήθελα πάντως να θυμίσω ότι, η καταστροφική για την εθνική μας υπόθεση απόφαση του ΕΔΑΔ (την οποία είμαστε υποχρεωμένοι να εφαρμόζουμε) για τα δικαιώματα των χρηστών, λήφθηκε όταν έγιναν μαζικές προσφυγές Ελληνοκυπρίων εκτοπισμένων, μετά από παλαιότερες αποφάσεις του ιδίου δικαστηρίου για άλλες υποθέσεις, όπως π.χ. της Τιτίνας Λοϊζίδου, στην οποία η Τουρκία διατάχθηκε να πληρώσει αδρή αποζημίωση για την απώλεια της περιουσίας της.
Στη διάρκεια της προεδρίας του Τάσσου Παπαδόπουλου, υπήρξε κινητοποίηση, με πρωτοβουλία ενός Ελλαδίτη καθηγητή, του Νίκου Λυγερού, που παρουσιάζεται ως ο εξυπνότερος Έλληνας στον κόσμο. Την πρωτοβουλία εκείνη υποστήριξαν με θέρμη Κύπριοι δικηγόροι με κύρος. Οι διοργανωτές εκείνης της εκστρατίας πίστευαν ότι οι αποζημιώσεις που θα επέβαλλε στην Τουρκία το δικαστήριο, θα της προκαλούσαν τόσο μεγάλο κόστος, που θα εγκατέλειπε την Κύπρο για να μην καταστραφεί οικονομικά! Αυτή ήταν τουλάχιστον η θεωρία του κ. Λυγερού. Οι μεγαλοδικηγόροι προφανώς πίστευαν ότι θα επιλυόταν το Κυπριακό δια της νομικής οδού, ενώ η όλη εκστρατεία τύγχανε της σιωπηρής έγκρισης και ενθάρρυνσης της κυβέρνησης Παπαδόπουλου.
Οφείλω να τονίσω πάντως ότι υπήρξαν πολιτικοί παράγοντες και άλλοι έγκυροι νομικοί κύκλοι, όπως π.χ. ο δικηγόρος της Τιτίνας Λοϊζίδου Αχιλλέας Δημητριάδης, που προειδοποιούσαν ότι, με τις μαζικές προσφυγές, θα εξανάγκαζαν ουσιαστικά το ΕΔΑΔ να παραιτηθεί των υποθέσεων, πράγμα που συνέβη τελικά. Κανένας πάντως από τους διοργανωτές της εκστρατείας δεν ζήτησε συγνώμη από τους εκτοπισμένους κι από τον κυπριακό λαό για την αποκοτιά που ζημίωσε την εθνική μας υπόθεση. Τα έριξαν πάνω στο δικαστήριο, του οποίου την νομική εγκυρότητα και αμεροληψία αμφιβήτησαν έντονα.
Για την πολύ θετική για το περιουσιακό ζήτημα παραδοχή των Αναστασιάδη – Ακκιντζί σχετικά με την ατομική ιδιοκτησία, οι γνωστοί πολιτικοί κύκλοι, που δεν βρίσκουν απολύτως τίποτε το θετικό σε σχέση με το Κυπριακό, φωνάζουν πάλι ότι είναι αρνητική η παράλληλη αναφορά και σε δικαιώματα χρηστών.
Αλλά αυτοί οι ίδιοι ήταν που προέτρεπαν τότε τους εκτοπισμένους μας για να προχωρήσουν σε μαζικές προσφυγές στο ΕΔΑΔ και στην συνεπώς φέρουν τεράστια ευθύνη για την απόφαση του δικαστηρίου επ’ ωφελεία των χρηστών. Είναι λοιπόν πολύ ενοχλητική για τούτο το λαό η διαρκής προσβολή της λογικής και η καταφανέστατη προσπάθεια που γίνεται, από αυτούς τους κύκλους, να υπονομευτούν οι συνομιλίες.
Οι συγκυρίες ωστόσο δεν ευνοούν αυτού του είδους τις προσεγγίσεις, διότι ο λαός θέλει λύση του Κυπριακού και τερματισμό της ιστορικής και ηθικής στρέβλωσης, που ονομάζεται τουρκική κατοχή ή ντε φάκτο διχοτόμηση. Ο λαός θέλει να έρθουν στην Κύπρο καλύτερες ημέρες.
Μπορεί να αναρωτιέστε τι σχέση η φωτογραφία του ημίγυμνου άντρα, με το θέμα αυτής της ανάρτησης. Προφανώς και για κάποιον περίεργο λόγο, ο ημίγυμνος άντρας θωρήθηκε ως το καταλληλότερο σύμβολο ενάντια στην κατοχή κι ως εκ τούτου κλήθηκε να προτρέψει τότε τους εκτοπισμένους να προχωρήσουν σε μαζικές προσφυγές στο ΕΔΑΔ, ώστε να γονατίσει οικονομικά η Τουρκία και να λυθεί το Κυπριακό. Δείτε το πιο κάτω βίντεο, που χρησιμοποιήθηκε από το ίδρυμα “ΑΛΤΡΟΥΙΣΜΟΣ” του κ. Λυγερού, στα χρόνια της προεδρίας Τάσσου Παπαδόπουλου, ως διαφημιστικό σποτ της εκστρατείας υπέρ των προσφυγών.