Μια από τις χειρότερες παραμέτρους της οικονομικής κρίσης είναι το σχεδόν πλήρες πάγωμα της αγοράς τους τελευταίους 6 μήνες, που ήρθε σαν συνέχεια του μουδιάσματος που ακολούθησε την έκρηξη στο Μαρί. Με άλλα λόγια, η αγορά έχει πληγεί βαρύτατα τους τελευταίους 18 μήνες, με την κυβέρνηση να κάνει το ένα λάθος μετά το άλλο. Όλες οι εκτιμήσεις και δημόσιες δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων διαψεύστηκαν με αποτέλεσμα η κατάσταση να μοιάζει με ανεξέλεγκτη κατολίσθηση.
Η κυβέρνηση απέτυχε να εκτιμήσει με σοβαρό και υπεύθυνο τρόπο την κρίση και να κάνει τις σωστές κινήσεις. Από τη στιγμή που η Κύπρος αποκλείστηκε (πριν από 2 χρόνια) από τις διεθνείς αγορές, δεν υπήρχε πια άλλος δρόμος από τον Μηχανισμό Στήριξης. Έπρεπε να είχε προχωρήσει αποφασιστικά και ΜΕ ΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΑΦΩΣ ΠΟΛΥ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΓΙΑ ΜΑΣ ΤΟΤΕ, στη διαπραγμάτευση ενός Μνημονίου, ΜΕ ΠΟΛΥ ΚΑΛΥΤΕΡΟΥΣ ΟΡΟΥΣ.
Η έγκαιρη συμφωνία με την Τρόικα ΤΟΤΕ, θα είχε τις εξής θετικές συνέπειες:
- Θα άρχιζαν οι εξοικονομήσεις και η θεραπεία των δημοσιονομικών προβλημάτων πολύ νωρίτερα και με λιγότερο κόστος για την τσέπη των φορολογουμένων και των υπαλλήλων του δημόσιου τομέα.
- Θα κινούσε την αγορά, όχι μόνο με το χρήμα που θα ερχόταν από τους δανειστές αλλά και με την αλλαγή της ψυχολογίας των καταναλωτών και επιχειρηματιών, οι οποίοι βρίσκονταν (και εξακολουθούν μέχρι σήμερα να βρίσκονται) στην ψυχολογία του αβέβαιου αύριο. Με τον τρόπο αυτό θα εκινείτο η αγορά και ίσως τα πράγματα να μην έφταναν στο οικτρό σημείο που βρίσκονται σήμερα, για τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Μα αν ο πρόεδρος είχε βάσιμες ενδείξεις ότι θα τα κατάφερνε να λύσει το πρόβλημα της Κύπρου, χωρίς την Τρόικα, μαγκιά του να προχωρήσει και να το λύσει χωρίς την Τρόικα. Δυστυχώς όμως οι εξελίξεις απέδειξαν ότι οι εκτιμήσεις υπήρξαν άστοχες, ότι δεν υπήρχε πραγματική προοπτική για δανεισμό από αλλού, με αποτέλεσμα η Κύπρος να καθυστερεί τραγικά βουλιάζοντας ακόμα πιο βαθιά στην κινούμενη άμμο. Αυτό που μας είπε πρόσφατα αξιωματούχος του Eurogroup, ότι η Κύπρος καθυστέρησε δραματικά και έχασε το τρένο, είναι η δυστυχώς η ωμή αλήθεια. Ωστόσο η κυβέρνηση έσπευσε και πάλι να προχωρήσει σε διάψευση, υποβαθμίζοντας το κύρος και τη βαρύτητα των δηλώσεων, λες και όλες οι προηγούμενες δηλώσεις και διαψεύσεις της κυβέρνησής μας βγήκαν αληθινές!
“Θέλω να κάμω ξεκάθαρο ότι δεν ήταν επιλογή μας να προσφύγουμε στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας… … Αναζητήσαμε άλλες πηγές χρηματοδότησης παρά την κριτική που δεχθήκαμε στο εσωτερικό επειδή, όπως ισχυρίζονταν ορισμένοι, αποφεύγαμε τους ευρωπαϊκούς θεσμούς”.
Αυτό και μόνο το απόσπασμα μαρτυρεί πολλά για τη σοβαρότητα των εκτιμήσεων του κ. Χριστόφια, ο οποίος περίμενε για μήνες και μήνες το ρωσικό δάνειο, παρόλο που ήταν ολοφάνερο από τις πρώτες κιόλας ημέρες ότι οι Ρωσοι δεν ήταν πρόθυμοι να ανταποκριθούν και δεν είναι δύσκολο να καταλάβει ένας σοβαρός και υπεύθυνος ανάλυτης τους λόγους:
Διότι δεν ήξεραν οι Ρώσοι μέχρι που έφταναν οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Κύπρου και, με το φόβο ότι πολύ πιθανόν το χρέος μας να μην ήταν βιώσιμο, είχαν λόγους να φοβούνται τυχόν «κούρεμα», που θα σήμαινε ότι θα έχαναν σημαντικό μέρος των χρημάτων τους.
Δεν θα ήθελαν να βρεθούν σε αντιπαράθεση με την Ε.Ε., όχι μόνο γιατί κάτι τέτοιο δεν τους συμφέρει από πολιτική και οικονομική άποψη, αλλά και για να μην τεθούν θέματα όπως το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, που φέρνουν σε δύσκολη θέση τη Μόσχα έναντι των Ευρωπαίων και των Δυτικών γενικότερα.
Όμως υπάρχει και ένα άλλο πολύ σοβαρό ζήτημα, που προκαλεί ερωτηματικά για τις πραγματικές προθέσεις αυτής της κυβέρνησης: Έχοντας υπόψη το ύψος του δανεισμού, που ήταν σχεδόν βέβαιο ότι θα υπερέβαινε τα 10 δις, με ποια λογική ζητούσε 5 δις από τους Ρώσους; Για να ζητήσουμε λιγότερα από την Τρόικα; Ε και; Δεν θα απαιτούσε η Τρόικα να συνυπολογιστούν και τα ρωσικά δάνεια μέσα στα χρωστούμενα της Κύπρου; Και μήπως οι Ρώσοι δεν θα ζητούσαν διασφαλίσεις για ένα τέτοιο δάνειο; Δεν θα έβαζαν όρους; Και πόσο θα ήταν το επιτόκιο; Χαμηλότερο από το επιτόκιο της Τρόικας; Όχι βέβαια!
Μήπως ο πραγματικός λόγος που ο πρόεδρος Χριστόφιας ήθελε το ρωσικό δάνειο δεν ήταν για να εξυπηρετηθεί η Κύπρος αλλά για να μπορέσει να πασάρει τη διαπραγμάτευση του Μνημονίου στην επόμενη κυβέρνηση, ανεξάρτητα από τις βαρύτατες συνέπειες; Συνέπειες οι οποίες τελικά είναι τόσο οικτρές για τον απλό άνθρωπο, ώστε να συνεπάγονται βαρύτατες ευθύνες της απερχόμενης κυβέρνησης;
Υ.Γ.: Δεν παρασιωπώ τις ευθύνες των τραπεζών και της Κεντρικής Τράπεζας. Οι ευθύνες τους είναι ασήκωτες και οι πολίτες απαιτούμε κάθαρση και τιμωρία όσων οδήγησαν το τραπεζικό σύστημα και το λαό μας σ’ αυτή την κρίση. Αλλά στο σημείωμα αυτό δεν μίλησα για τις ευθύνες των τραπεζών. Μίλησα για τις λανθασμένες εκτιμήσεις της κυβέρνησης, που οδήγησαν σε πλήρη αδράνεια την αγορά και χειροτέρεψαν δραματικά τις οικονομικές παραμέτρους.