Μέσα στη θεομηνία του μικροπολιτικού βερμπαλισμού που προσβάλλει ανελέητα τη νοημοσύνη μας, θα προσπαθήσω να αποκαταστήσω τη λογική στον τρόπο που εξετάζουμε το ούτω καλούμενο «κούρεμα» του Μαρτίου 2013. Διότι δυστυχώς η αποτελούμενη από 7 κοινοβουλευτικά κόμματα πολιτική ζωή μιας μικρής χώρας των 700 χιλιάδων κατοίκων, αδυνατεί να παράγει πολιτική σκέψη και μονίμως εκτρέπει το τρένο της λογικής στους λειμώνες με τα γαϊδουράγκαθα.
Ήμουν πάντα της άποψης ότι η κοινή λογική δίνει τις απαντήσεις σε όλα τα ζητήματα. Αυτή την κοινή λογική θα επιχειρήσω να διαχειριστώ. Όμως είμαι και ανοικτός σε συζήτηση και έτοιμος να σκεφτώ αλλιώς αν πεισθώ από εξίσου λογικά επιχειρήματα.
Τι «κουρεύτηκε»…
Ας ξεκινήσουμε εξετάζοντας τι «κουρεύτηκε» τον Μάρτη του 2013 και μετά θα πάμε να δούμε πώς «κουρεύτηκε». Το τραπεζικό μας σύστημα, μια τεράστια φούσκα γεμάτη με το πύον της διαφθοράς και της διαπλοκής. Είτε μας αρέσει είτε όχι ο χαρακτηρισμός «καζίνο» που έδωσε σ’ αυτό το σύστημα ο ΥΠΟΙΚ της Γαλλίας ήταν απόλυτα δίκαιος. Αυτό το καζίνο πλήρωνε καταθετικά επιτόκια πολλαπλάσια από τις τράπεζες όλων των άλλων χωρών της Ευρώπης. Είχαν λοιπόν ένα πολύ καλό λόγο οι Ρώσοι μεγιστάνες, που ήθελαν να μεγαλώσουν γρήγορα την περιουσία τους, να έρθουν να καταθέσουν εδώ τα λεφτά τους.
Έτσι οι τράπεζές μας μεγάλωσαν και οι άπληστοι που τις διοικούσαν, όπως και το άπληστο πολιτικό σύστημα που τους έκανε πλάτες, αποφάσισαν «να φαν τους τόπους»: Πήγαν να κατακτήσουν και την Ελλάδα. Η φούσκα μεγάλωσε και έγινε πολλαπλάσια των δυνατοτήτων της κυπριακής οικονομίας. Αυτό με απλά λόγια σήμαινε πως, σε περίπτωση που το ριψοκίνδυνο παιχνίδι του κέρδους έπεφτε έξω, το κράτος δεν θα μπορούσε να το στηρίξει (από τα λεφτά του Κύπριου φορολογούμενου εννοείται). Συνεπώς μιλούμε για ένα ρίσκο που πήρε το τραπεζικό κατεστημένο με τις πλάτες των πολιτικών και αυτό το ρίσκο απέτυχε.
Τι ήταν το κούρεμα;
Ας εξετάσουμε τώρα τι είναι αυτό το κούρεμα που έγινε τότε. Στην πραγματικότητα κούρεμα έγινε μόνο στην Τράπεζα Κύπρου, στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσής της με «ίδια μέσα». Όταν ξεκινήσαμε να συζητάμε αναδιάρθρωση με ίδια μέσα υπήρχε η εντύπωση ότι η Τράπεζα Κύπρου θα μπορούσε να βρει τα χρήματα να καλύψει τα ελλείμματά της, χωρίς να χρειαστεί στήριξη είτε από το κράτος είτε από ευρωπαϊκούς μηχανισμούς. Την ίδια στιγμή η Λαϊκή μπήκε στη διαδικασία να πωληθεί, πλην όμως κανένας βλάκας δεν θέλησε να την αγοράσει. Στο τέλος αποδείχτηκε ότι οι δυο προβληματικές τράπεζες δεν μπορούσαν να εξυπηρετηθούν με ίδια μέσα χωρίς κούρεμα καταθέσεων.
Στο πρώτο Eurogroup της 15 Μαρτίου μας πρότειναν να φορολογηθούν άπαξ (μία φορά μόνο) όλες οι καταθέσεις σε όλες τις κυπριακές τράπεζες, από 5 ως 9.5% αναλόγως του ύψους. Απαντήσαμε ΟΧΙ και καταγγείλαμε ότι πάνε να μας κουρέψουν ασφαλισμένες καταθέσεις κάτω των 100 χιλιάδων. Μας αντιπρότειναν να κουρευτούν μόνο οι ανασφάλιστες καταθέσεις, άνω των 100 χιλιάδων (με μεγαλύτερο κούρεμα φυσικά). Πάλι είπαμε όχι. Οπότε έπρεπε μετά να προχωρήσει η αναδιάρθρωση των δύο προβληματικών τραπεζών. Η Λαϊκή δεν είχε κανένα τρόπο να επιβιώσει και έκλεισε. Όπως γίνεται σε όλες τις περιπτώσεις που κλείνει μια τράπεζα, οι ανασφάλιστες καταθέσεις τέθηκαν στην διάθεση του εκκαθαριστή. Η Τράπεζα Κύπρου αναδιαρθρώθηκε με ίδια μέσα, δηλαδή κούρεψε τις ανασφάλιστες καταθέσεις.
Ποιοι κουρεύτηκαν;
Η δήλωση του κ. Νικόλα Παπαδόπουλου λίγες ώρες πριν το ΟΧΙ της βουλής στην συμφωνία του πρώτου Eurogroup ήταν η εξής: “εμείς τα κάναμε θάλασσα, αλλά δεν θα συμμετάσχουν οι Κύπριοι στο σχέδιο διάσωσης των κυπριακών Τραπεζών και θα τα πληρώσουν όλα οι Ρώσοι”. Δεν ξέρω τι ακριβώς εννοούσε ο κ. Νικόλας Παπαδόπουλος, διότι η «ακρίβεια» είναι ένα χαρακτηριστικό που απουσιάζει από τις δηλώσεις του πολιτικού αυτού ανδρός. Όμως σίγουρα εμπεριέχει τη μεγάλη δόση αλήθειας ότι εκείνοι που έφαγαν την μεγαλύτερη ζημιά ήταν οι Ρώσοι καταθέτες. Οι Ρώσοι, οι οποίοι ήρθαν και έπαιξαν στο καζίνο του κυπριακού τραπεζικού συστήματος (όπως είπε ο Μοσκοβισί), με τα υψηλά επιτόκια, με άλλα λόγια ρίσκαραν και έχασαν.
Κανένας δεν μπορεί εξ αντικειμένου να επικροτήσει μια τέτοια πράξη, δηλαδή ουσιαστικά να κλαπούν οι καταθέσεις του οποιουδήποτε, είτε πρόκειται για τίμιο επαγγελματία είτε πρόκειται για μεγιστάνα που τα έκανε με χίλιους δύο τρόπους τα λεφτά του. Όμως θα πρέπει να διαχωρίσουμε τη Λαϊκή από την Τράπεζα Κύπρου. Η Λαϊκή έκλεισε. Φαλίρισε και έκλεισε. Τελεία. Το «κούρεμα» έγινε στην Τράπεζα Κύπρου.
Τι άλλο αντί για κούρεμα;
Ας εξετάσουμε πώς αλλιώς θα πληρώνονταν τα ελλείμματα των τραπεζών αν δεν γινόταν αυτό που έγινε.
-
Θα πλήρωνε το κράτος από την τσέπη των φορολογουμένων; Όχι δεν μπορούσε, δεν είχε την οικονομική δυνατότητα. Θυμίζω ότι μερικούς μήνες η κυβέρνηση Χριστόφια πέρασε από τη βουλή νόμο για να πληρώσουν οι εργαζόμενοι της Κύπρου από την τσέπη τους 1.8 δις για να ζήσει μερικούς μήνες ακόμη η Λαϊκή. Δεν υπήρχε πια όμως άλλη δυνατότητα να επέμβει ξανά το κράτος.
-
Θα τα πλήρωναν οι εργαζόμενοι των άλλων χωρών της Ευρώπης; Ο εργαζόμενος της Πορτογαλίας, της Ισπανίας, της Σλοβενίας, της Λιθουανίας; Με ποια λογική θα έπρεπε να χρεώσουμε το λογαριασμό ενός διεφθαρμένου συστήματος που κατέρρευσε, στις αδύναμες τσέπες άλλων λαών;
-
Να καλυφθεί το έλλειμα από κάποιο μηχανισμό στήριξης. Το θέμα αυτό είχε συζητηθεί επί μήνες και δεν υπήρξε συμφωνία. Η συζήτηση δεν αφορούσε μόνο τις κυπριακές τράπεζες αλλά όλες τις ευρωπαϊκές και καμία εξαίρεση δεν γινόταν αποδεκτή για την Κύπρο, διότι αυτό θα δημιουργούσε προηγούμενο και για τράπεζες άλλων χωρών… Υπάρχει όμως και μια άλλη λογική σ’ αυτό το σημείο. Οι κυπριακές τράπεζες έπεσαν έξω λόγω κακοδιαχείρισης από ένα διεφθαρμένο σύστημα. Ποιος μηχανισμός θα ερχόταν να σπονσάρει αυτό το σύστημα;
Τι ρόλο έπαιξαν οι ξένοι;
Με την απόφαση για κούρεμα του ελληνικού χρέους, το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου φορτώθηκε 4 δις ζημιά, από την αγορά των ελληνικών ομολόγων. Αυτή ήταν όμως μια απόφαση που δεν αφορούσε μόνο την Κύπρο, αλλά ολόκληρη την ΕΕ. Συνεπώς δεν έγινε εκδικητικά σε βάρος της Κύπρου. Στο κάτω κάτω κανένας δεν υποχρέωσε τους τραπεζίτες να αγοράσουν ελληνικά ομόλογα, όταν μάλιστα τα ξεφορτώνονταν οι Γερμανοί.
Όσον αφορά την πώληση των υποκαταστημάτων των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα, είναι ένα άλλο τεράστιο ζήτημα. Υπήρχε ανάγκη να αποσυνδεθούν από την κυπριακή οικονομία, διότι τα μεγέθη των επισφαλών δανείων στην Ελλάδα ήταν τόσο μεγάλα, που αν η ελληνική οικονομία ακολουθούσε την κατιούσα, το τραπεζικό μας σύστημα θα διαλυόταν εντελώς. Η ευθύνη για την άρον άρον πώλησή τους σε 3 ημέρες, ίσως και όχι με τους ευνοϊκότερους όρους, δεν βαραίνει μόνο τους ξένους αλλά κι εμάς που διαπραγματευτήκαμε…
Συμπέρασμα.
Με τις τράπεζές μας κάποιοι έπαιξαν και έχασαν. Με υψηλά επιτόκια προσέλκυσαν τεράστιες καταθέσεις, κυρίως από Ρώσους μεγιστάνες. Δημιούργησαν μια φούσκα η οποία έσπασε και άφησε τεράστια ελλείμματα. Αυτή την φούσκα δεν ήταν κανένας ξένος διατεθειμένος να την πληρώσει. Την πλήρωσαν με το ζόρι κυρίως οι Ρώσοι μεγιστάνες καθώς και μικρός αριθμός Κυπρίων καταθετών. Κακώς συνέβη το «κούρεμα». Το πρόβλημα όμως δεν δημιουργήθηκε από την απόφαση για «κούρεμα» αλλά από την κακοδιαχείριση των τραπεζών και την διαφθορά που υπήρχε πίσω από αυτήν.