Πού ήταν η Ελένη όταν σκοτώνονταν οι Έλληνες δέκα ολόκληρα χρόνια στην Τροία για χάρη της; Ο μύθος του Ευριπίδη έλεγε πως η Ελένη δεν πήγε ποτέ στην Τροία. Ήταν στην Αίγυπτο. Το αριστουργηματικό ποίημα «Ελένη», του νομπελίστα ποιητή Γιώργου Σεφέρη για την Κύπρο την θαλασσοφίλητη, τελειώνει ως εξής:
«…αν είναι αλήθεια πως κάποιος άλλος Τεύκρος, ύστερα από χρόνια, ή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβη ή κάποιος άγνωστος, ανώνυμος, που ωστόσο είδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάρια, δεν το ’χει μες στη μοίρα του ν’ ακούσει μαντατοφόρους που έρχουνται να πούνε πως τόσος πόνος τόση ζωή πήγαν στην άβυσσο για ένα πουκάμισο αδειανό, για μιαν Ελένη.»
Πού ήταν η Ελένη όταν σκοτώνονταν οι Έλληνες δέκα ολόκληρα χρόνια στην Τροία για χάρη της; Ο μύθος του Ευριπίδη έλεγε πως η Ελένη δεν πήγε ποτέ στην Τροία. Ήταν στην Αίγυπτο. Το αριστουργηματικό ποίημα «Ελένη», του νομπελίστα ποιητή Γιώργου Σεφέρη για την Κύπρο την θαλασσοφίλητη, τελειώνει ως εξής: «…αν είναι αλήθεια πως κάποιος άλλος Τεύκρος, ύστερα από χρόνια, ή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβη ή κάποιος άγνωστος, ανώνυμος, που ωστόσο είδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάρια, δεν το ’χει μες στη μοίρα του ν’ ακούσει μαντατοφόρους που έρχουνται να πούνε πως τόσος πόνος τόση ζωή πήγαν στην άβυσσο για ένα πουκάμισο αδειανό, για μιαν Ελένη.» Τότε, που γράφτηκε το ποίημα, το 1953, ο Μακάριος είχε καλέσει μυστικά τον στρατηγό Γεώργιο Γρίβα να οργανώσει ένοπλο αγώνα για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Σημειώστε ότι ο Γρίβας είχε συνεργαστεί με τους Βρετανούς λίγα χρόνια προηγουμένως, στην αντίσταση κατά της Γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα, καθώς επίσης και εναντίον των κομμουνιστών στον εμφύλιο πόλεμο. Με ότι κι αν αυτό σήμαινε για τον ισχυρό τότε πολιτικό αντίπαλο του Μακαρίου, το ΑΚΕΛ. Σε αντίθεση με τον Μακάριο, ο Σεφέρης, ως έμπειρος διπλωμάτης, πρόβλεψε πως οι ήρωές μας θα θυσίαζαν τη ζωή τους για ένα πουκάμισο αδειανό, για μιαν Ελένη που δεν ήταν εκεί, αφού η Βρετανία δε θα επέτρεπε την Ένωση: Διότι ήθελε την Κύπρο στη δική της επιρροή και επίσης λάμβανε πολύ σοβαρά υπόψη τις αντιδράσεις της Τουρκίας ότι, με την Ένωση η Ελλάδα θα εκτεινόταν από το Αιγαίο μέχρι την ανατολική Μεσόγειο, αποκλείοντας γεωπολιτικά την Τουρκία στην νευραλγική αυτή περιοχή. Ωστόσο ποιος λαμβάνει υπόψη έναν ποιητή; Ο ένοπλος αγώνας ξεκίνησε και σε έξι μήνες, τέλος του 1965, αρχές του 1956, οι Βρετανοί πρότειναν το σχέδιο Harding (και όχιτο Radcliffe που εκ παραδρομής λέω στο βίντεο), που όλοι ομολογούν πως ήταν το καλύτερο που είχαμε ποτέ για λύση του Κυπριακού. Ο Μακάριος το δέχτηκε, όπως και ο Γρίβας, αλλά την τελευταία στιγμή πριν από τις υπογραφές ο Μακάριος θέλησε να το διαπραγματευθεί ξανά, γεγονός που εκνεύρισε τους Βρετανούς και το απέσυραν. Έτσι, ο αγώνας της ΕΟΚΑ συνεχίστηκε με τους ήρωες να θυσιάζουν τη ζωή τους για την Ένωση με την Ελλάδα. Ο Μακάριος εξορίστηκε στις Σεϋχέλλες από όπου αφέθηκε ελεύθερος για να πάει στην Ελλάδα το 1957, λίγες μέρες μετά τη θυσία του Γρηγόρη Αυξεντίου στον Μαχαιρά και λίγες ημέρες πριν από τον απαγχονισμό του 18χρονου Ευαγόρα Παλληκαρίδη, δύο από τους πιο επιφανείς μάρτυρες του κυπριακού αγώνα για την Ένωση. Όντας πλέον στην Αθήνα και συγκεκριμένα τον Σεπτέμβριο του 1958, ο Μακάριος συνάντησε την Βρετανίδα πολιτικό Barbra Castle και αιφνιδιάζοντας τους πάντες τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα, ακόμα και την κυβέρνηση Καραμανλή, είπε στην Βρετανίδα πολιτικό ότι μπορούσε να δεχτεί την ανεξαρτησία της Κύπρου, μετά από μια περίοδο αυτοκυβέρνησης με αποκλεισμό τόσο της Ένωσης με την Ελλάδα όσο και της Διχοτόμησης. Στην ουσία εκείνη τη στιγμή δέχτηκε κάτι λιγότερο από εκείνο που μας είχαν προτείνει οι Βρετανοί στη Διασκεπτική του Λονδίνου, το 1947 και στις αρχές του 1956, έξι μήνες μετά την έναρξη του ένοπλου αγώνα, με το Σχέδιο Harding. Γιατί στο Σχέδιο Harding δεν αποκλειόταν η Ένωση, μετά από την περίοδο αυτοκυβέρνησης, ενώ τώρα ο Μακάριος δέχτηκε να αποκλείσει. Κοντολογίς, ο Μακάριος απέκλεισε τον λόγο για τον οποίο χύθηκε τόσο αίμα και θυσιάστηκαν τόσες ζωές και δέχτηκε κάτι λιγότερο από εκείνο που μπορούσαμε να είχαμε δεχτεί πριν χυθεί τόσο αίμα και χαθούν τόσες ζωές. Έτσι επιβεβαιώθηκε τραγικά ο ποιητής. Οι μαντατοφόροι ήρθαν τελικά να μας πουν πως τόσος πόνος τόση ζωή πήγαν στην άβυσσο για ένα πουκάμισο αδειανό, για μιαν Ελένη. Γιατί έγινε αυτό; Θα το πούμε στο επόμενο βίντεο.
Τότε, που γράφτηκε το ποίημα, το 1953, ο Μακάριος είχε καλέσει μυστικά τον στρατηγό Γεώργιο Γρίβα να οργανώσει ένοπλο αγώνα για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Σημειώστε ότι ο Γρίβας είχε συνεργαστεί με τους Βρετανούς λίγα χρόνια προηγουμένως, στην αντίσταση κατά της Γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα, καθώς επίσης και εναντίον των κομμουνιστών στον εμφύλιο πόλεμο. Με ότι κι αν αυτό σήμαινε για τον ισχυρό τότε πολιτικό αντίπαλο του Μακαρίου, το ΑΚΕΛ.
Σε αντίθεση με τον Μακάριο, ο Σεφέρης, ως έμπειρος διπλωμάτης, πρόβλεψε πως οι ήρωές μας θα θυσίαζαν τη ζωή τους για ένα πουκάμισο αδειανό, για μιαν Ελένη που δεν ήταν εκεί, αφού η Βρετανία δε θα επέτρεπε την Ένωση: Διότι ήθελε την Κύπρο στη δική της επιρροή και επίσης λάμβανε πολύ σοβαρά υπόψη τις αντιδράσεις της Τουρκίας ότι, με την Ένωση η Ελλάδα θα εκτεινόταν από το Αιγαίο μέχρι την ανατολική Μεσόγειο, αποκλείοντας γεωπολιτικά την Τουρκία στην νευραλγική αυτή περιοχή.
Ωστόσο ποιος λαμβάνει υπόψη έναν ποιητή; Ο ένοπλος αγώνας ξεκίνησε και σε έξι μήνες, αρχές του 1956, οι Βρετανοί πρότειναν το σχέδιο Radcliffe, που όλοι ομολογούν πως ήταν το καλύτερο που είχαμε ποτέ για λύση του Κυπριακού. Ο Μακάριος το δέχτηκε, όπως και ο Γρίβας, αλλά την τελευταία στιγμή πριν από τις υπογραφές ο Μακάριος θέλησε να το διαπραγματευθεί ξανά, γεγονός που εκνεύρισε τους Βρετανούς και το απέσυραν.
Έτσι, ο αγώνας της ΕΟΚΑ συνεχίστηκε με τους ήρωες να θυσιάζουν τη ζωή τους για την Ένωση με την Ελλάδα. Ο Μακάριος εξορίστηκε στις Σεϋχέλλες από όπου αφέθηκε ελεύθερος για να πάει στην Ελλάδα το 1957, λίγες μέρες μετά τη θυσία του Γρηγόρη Αυξεντίου στον Μαχαιρά και λίγες ημέρες πριν από τον απαγχονισμό του 18χρονου Ευαγόρα Παλληκαρίδη, δύο από τους πιο επιφανείς μάρτυρες του κυπριακού αγώνα για την Ένωση.
Όντας πλέον στην Αθήνα και συγκεκριμένα τον Σεπτέμβριο του 1958, ο Μακάριος συνάντησε την Βρετανίδα πολιτικό Barbra Castle και αιφνιδιάζοντας τους πάντες τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα, ακόμα και την κυβέρνηση Καραμανλή, είπε στην Βρετανίδα πολιτικό ότι μπορούσε να δεχτεί την ανεξαρτησία της Κύπρου, μετά από μια περίοδο αυτοκυβέρνησης με αποκλεισμό τόσο της Ένωσης με την Ελλάδα όσο και της Διχοτόμησης. Στην ουσία εκείνη τη στιγμή δέχτηκε κάτι λιγότερο από εκείνο που μας είχαν προτείνει οι Βρετανοί στη Διασκεπτική του Λονδίνου, το 1947 και στις αρχές του 1956, έξι μήνες μετά την έναρξη του ένοπλου αγώνα, με το Σχέδιο Radcliffe. Γιατί στο Σχέδιο Radcliffe δεν αποκλειόταν η Ένωση, μετά από την περίοδο αυτοκυβέρνησης, ενώ τώρα ο Μακάριος δέχτηκε να αποκλείσει.
Κοντολογίς, ο Μακάριος απέκλεισε τον λόγο για τον οποίο χύθηκε τόσο αίμα και θυσιάστηκαν τόσες ζωές και δέχτηκε κάτι λιγότερο από εκείνο που μπορούσαμε να είχαμε δεχτεί πριν χυθεί τόσο αίμα και χαθούν τόσες ζωές.
Έτσι επιβεβαιώθηκε τραγικά ο ποιητής. Οι μαντατοφόροι ήρθαν τελικά να μας πουν πως τόσος πόνος τόση ζωή πήγαν στην άβυσσο για ένα πουκάμισο αδειανό, για μιαν Ελένη.
