“Μες στο μετάξι κρύβονταν της Ίντιας οι σκορπιοί…”

6:47 PM | | Comments 2

ΠΡΟΕΔΡΙΚΟΤο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 ήταν χωρίς αμφιβολία πράξη εσχάτης προδοσίας. Διότι έδωσε στην Τουρκία την αφορμή να εισβάλει στην Κύπρο, για να σώσει τάχατες τους Τουρκοκύπριους, πραγματοποιώντας έτσι ένα αποφασιστικό βήμα προς τη διχοτόμηση του νησιού, που αποτελούσε στόχο της από το 1955. Η διαχωριστική γραμμή Αττίλα είχε εμφανιστεί σε χάρτες της Κύπρου (τουρκικής και βρετανικής προελεύσεως) πολλά χρόνια πριν από το 1974, οπότε είναι εύλογο να υποψιάζεται κανείς ότι όλα όσα συνέβησαν τόσο πριν όσο και μετά την τουρκική εισβολή – μέχρι και σήμερα ακόμη- ήταν προσχεδιασμένα, για να μας οδηγήσουν στο μόνιμο διαχωρισμό, στη διχοτόμηση της πατρίδας μας.

220px-Τουρκική_Εισβολή_στην_Κυπριακή_Δημοκρατία_1974Το βασανιστικό ερώτημα “γιατί” δεν αφορά την Τουρκία και την εξαρτώμενη από αυτήν τουρκοκυπριακή κοινότητα, διότι εκείνοι ό,τι έκαναν το έκαναν για να εξυπηρετήσουν τους εθνικούς τους στόχους.  Αφορά δικούς μας, Ελληνοκύπριους πολιτικούς και μη, που παρουσιάζονταν ως οι μεγαλύτεροι πατριώτες σ’ αυτό τον τόπο, αλλά με τις πράξεις και τις παραλείψεις τους έβαλαν νερό στο μύλο της Τουρκίας, διευκολύνοντας σε κάθε περίπτωση την πολιτική της. 

Η διερεύνηση του λεγόμενου “Φακέλου της Κύπρου” από την κυπριακή Βουλή των Αντιπροσώπων, αντανακλά το επίπεδο της κυπριακής πολιτικής κουλτούρας. Μια εργασία πρόχειρη, εξοργιστικά επιφανειακή χωρίς πολιτικό προβληματισμό, χωρίς ειλικρινή πρόθεση για αναζήτηση της πλήρους αλήθειας πίσω από τις ενίοτε επιφάσεις, ένα κολλάζ πολιτικών και κομματικών πεποιθήσεων, επιδιώξεων και συμφερόντων, που θα είναι χρήσιμο στον ιστορικό του μέλλοντος μόνο σαν τεκμήριο της ανεπάρκειας εκείνων που οδήγησαν αυτό τον τόπο στο πολιτικό και οικονομικό φαλιμέντο. 

ΕΓΓΡΑΦΑΠολλά απόρρητα έγγραφα και μαρτυρίες φυλάσσονται στα άδυτα του ελληνικού κράτους και δεν έχουν δοθεί ποτέ στη δημοσιότητα, ούτε καν στη διάθεση των Κυπρίων βουλευτών που τα ζήτησαν. Συνεπώς πολλά βασανιστικά ερωτήματα που αιωρούνται εδώ για δεκαετίες πάνω από τις συνέπειες των τότε καταλυτικών γεγονότων, απαντώνται μέχρι στιγμής με εικασίες και χωρίς την απαιτούμενη τεκμηρίωση. Υποψιάζομαι πως, όταν κάποτε δημοσιοποιηθούν, θα είναι πλέον χρήσιμα μόνο για … επιστημονική ιστορική έρευνα. 

Η ουσία παραμένει ότι ποτέ δεν τιμωρήθηκαν εκείνοι που οργάνωσαν και – παρά τις προειδοποιήσεις για το τι θα συνέβαινε- εκτέλεσαν το πραξικόπημα. Είτε το έκαναν από πολιτική μωρία, είτε διότι ξεγελάστηκαν από ξένες δυνάμεις, είτε ακόμη διότι πίστεψαν ότι η διχοτόμηση ήταν η μόνη λύση, το σφάλμα τους ήταν ολέθριο, ισοδυναμεί με έγκλημα μαζικής μορφής, εις βάρος ενός ολόκληρου λαού (πέρα κι από τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν στη διάρκεια του πραξικοπήματος) και το γεγονός ότι έμειναν ατιμώρητοι, μπορεί να μην έχει να κάνει με τη μεγαλοψυχία του συστήματος, αλλά να σχετίζεται με την αλήθεια που ποτέ δεν μάθαμε μέχρι σήμερα. 

Θα ήθελα σ’ αυτό το άρθρο να κάνω μια πολύ συνοπτική αναδρομή γεγονότων του πραξικοπήματος αλλά και προηγούμενων χρόνων, διατυπώνοντας ταυτόχρονα και κάποια ερωτήματα.

Στις 15 Ιουλίου 1974, στις 8:20 το πρωί, άρματα μάχης της Εθνικής Φρουράς εισέβαλαν στο προαύλιο του προεδρικού μεγάρου στη Λευκωσία και άρχισαν να βάλλουν κατά του κτιρίου, μέσα στο οποίο βρισκόταν (σύμφωνα με τα όσα μας έχουν πει) ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αρχιεπίσκοπος Μακάριος, ο οποίος μιλούσε εκείνη τη στιγμή (και πάλι σύμφωνα με τα όσα μας έχουν πει)  σε ελληνόπουλα της Αιγύπτου, που τον είχαν επισκεφθεί.

MAKARIOS PRAXIKOPIMAΟυδέποτε μάθαμε τι έγιναν εκείνα τα παιδιά, παρόλο που οι φωτογραφίες της εποχής μαρτυρούν ότι η στέγη του κτιρίου γκρεμίστηκε και γενικά το προεδρικό μετατράπηκε σε ερείπια από τα καταιγιστικά χτυπήματα. Μάθαμε μόνο ότι ο αρχιεπίσκοπος διέφυγε από την πίσω πλευρά του προεδρικού, κατέβηκε στη λεωφόρο Προδρόμου, μαζί με άτομα της φρουράς του, τα οποία και “κατάσχεσαν” ένα αυτοκίνητο που περνούσε εκείνη τη στιγμή τυχαία. Μ’ αυτό πήγαν στην Κλήρου, έπειτα στο μοναστήρι του Κύκκου κι από εκεί κατέβηκαν στην Πάφο, όπου υπήρξε ισχυρή αντίσταση στο πραξικόπημα κι αυθόρμητα ο κόσμος κατέβηκε σε μια μεγάλη συγκέντρωση έξω από τη Μητρόπολη.

Από την Πάφο ο Μακάριος έστειλε, μέσω ενός αυτοσχέδιου ραδιοφωνικού σταθμού, το ιστορικό εκείνο διάγγελμα προς τον λαό, διαψεύδοντας την είδηση που μετέδιδε από το πρωί το ΡΙΚ (που είχε καταληφθεί από την πρώτη στιγμή από τους πραξικοπηματίες)  ότι “ο Μακάριος είναι νεκρός”.

MAKARIOS KISSINGERΈπειτα έφυγε με ελικόπτερο προς τις βρετανικές βάσεις Ακρωτηρίου κι από εκεί αεροπορικώς στη Μάλτα, απ’ όπου ταξίδεψε επίσης αεροπορικώς για το Λονδίνο και στη συνέχεια στη Νέα Υόρκη, στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών, για να μιλήσει στη Γενική Συνέλευση του διεθνούς οργανισμού. Εκεί κατάγγειλε την Ελλάδα για εισβολή στην Κύπρο και κατάφωρη παραβίαση της ανεξαρτησίας της χώρας και κάλεσε το Συμβούλιο Ασφαλείας να λάβει όλα τα δέοντα μέτρα για αποκατάσταση της νομιμότητας. Προειδοποίησε μάλιστα ότι το πρόβλημα που δημιουργήθηκε δεν ήταν εσωτερικό μεταξύ των Ελληνοκυπρίων και μόνο, όπως ισχυριζόταν η Εθνική Φρουρά αλλά ότι, από το παράνομο καθεστώς του οποίου επικεφαλής διορίστηκε ο κακούργος (όπως τον χαρακτήρισε) Νίκος Σαμψών, κινδύνευαν οι Τουρκοκύπριοι. Εν πάση περιπτώσει η όλη ρητορική του Μακαρίου, δικαιολογημένα ή αδικαιολόγητα, έδινε επαρκή προσχήματα στην Τουρκία, να … “αναλάβει τις ευθύνες της” ως εγγυήτρια δύναμη…

Βεβαίως η Τουρκία είχε ήδη ξεκινήσει τις διαδικασίες για … “αποκατάσταση” της συνταγματικής τάξης στην Κύπρο και το κάλεσμα του Μακαρίου την βρήκε πανέτοιμη και αποφασιστική, με τα πολεμικά της πλοία στα ανοικτά της Κερύνειας και τα μαχητικά “Φάντομ” σε ετοιμότητα στις βάσεις της Μερσίνας.

Περισσότερα για τα γεγονότα της εποχής θα γράψω σε επόμενα μου σημειώματα, όμως εδώ θα σταθώ σε κάποιους προβληματισμούς μου, που προκύπτουν όχι μόνο από αυτά καθαυτά τα γεγονότα της 15ης Ιουλίου αλλά και προγενέστερα.

green lineΑπό το 1960 που υπογράψαμε τη λύση της Ανεξαρτησίας, αντί της Ένωσης με την Ελλάδα, δεν σταματήσαμε να ερίζουμε μεταξύ μας, άλλοι διακηρύσσοντας το “Ενωσις ή θάνατος” και άλλοι λέγοντας ότι η λύση αυτή δεν ήταν πια εφικτή. Την ίδια στιγμή οι Τουρκοκύπριοι εξτρεμιστές διακήρυτταν από την πλευρά τους το “Διχοτόμηση ή θάνατος”, οπότε καταλήξαμε στα αιματηρά γεγονότα των Χριστουγέννων του 1963, με αφορμή το φόνο μιας Τουρκάλας πουτάνας, γεγονότα που οδήγησαν στην αποσκίρτηση των Τουρκοκυπρίων από την κυβέρνηση και στην πρώτη διχοτόμηση, αφού οι Τουρκοκύπριοι κλείστηκαν στους “θύλακές” τους, δηλαδή στους τουρκομαχαλάδες των πόλεων και δημιουργήθηκε η λεγόμενη πράσινη γραμμή στη Λευκωσία.

EGKLHMAΕκτός από την ίδρυση της Εθνικής Φρουράς και την επιστροφή στην Κύπρο του Γεώργιου Γρίβα, δημιουργήθηκαν και στις δύο πλευρές παραστρατιωτικές ομάδες, που πήραν το νόμο στα χέρια τους, διαπράττοντας ωμότητες και φονικά που μόνο αποτροπιασμό μπορεί να προκαλούν μέχρι σήμερα. Αθώα γυναικόπαιδα ήταν ανάμεσα στους νεκρούς ενώ αυτοί που σκότωναν τους περισσότερους, θεωρούνταν τότε (αντί φονιάδες) αγωνιστές!

tyllhriaΗ Τουρκία απειλούσε από τότε με εισβολή, αλλά έχοντας αντίθετη την αμερικανική διπλωματία, δε επιχείρησε τίποτε περισσότερο από τον βομβαρδισμό της Τυλληρίας, καίγοντας αρκετούς άμαχους με τις φοβερές εμπρηστικές βόμβες τύπου ναπάλμ, τον Αύγουστο του 1964.

Ωστόσο και παρά την μόνιμη απειλή της Τουρκίας οι επιχειρήσεις δεν σταμάτησαν, ούτε από την πλευρά των ΤΚ αλλά ούτε κι από τη δική μας. Το αίμα συνέχισε να ποτίζει στο χώμα της Κύπρου το μίσος και να δημιουργεί ψυχολογικά τις συνθήκες για τη διχοτόμηση. Πολύ περισσότερο που οι αντιπολιτευόμενοι τον Μακάριο επέμεναν στην Ένωση, με αποτέλεσμα να παρέχουν έρεισμα στους ακραίους Τουρκοκύπριους να μας καταγγέλλουν ότι ποτέ δεν σεβαστήκαμε την υπογραφή μας και να επιμένουν ότι μόνη λύση ήταν η διχοτόμηση.

MAKARIOS PAPANDREOUΑσφαλώς κανένας από τη δική μας πλευρά δεν θα μπορούσε να δεχτεί την ιδέα του γεωγραφικού διαχωρισμού, διότι αυτό θα σήμαινε την οριστική παράδοση στην Τουρκία εδάφους της Κύπρου, κάτι που βέβαια θα ήταν εθνικώς απαράδεκτο. Ακριβώς γι’ αυτό το λόγο ο Μακάριος απέρριψε το σχέδιο Άτσεσον για λύση του κυπριακού το 1964, επειδή προέβλεπε μεν την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, αλλά με παραχώρηση στρατιωτικής βάσης στην Τουρκία, κάτι που ο Μακάριος θεώρησε εκτός συζήτησης…  Ήταν τότε που, αντίθετα με το Μακάριο, ο  πρωθυπουργός της Ελλάδας Γεώργιος Παπανδρέου είπε εκνευρισμένος πως, όταν σου δίνουν δώρο ολόκληρη πολυκατοικία με τον όρο να τους παραχωρήσεις ένα ρετιρέ, δεν αφήνεις την ευκαιρία να πάει χαμένη…

MAKARIOS SYLLALITΟ Μακάριος, σε όλη την πολιτική του ιστορία, δεν …κατάφερε ποτέ να …σταθεροποιήσει τις θέσεις του. Τη μια ορκιζόταν για την Ένωση, την άλλη υπέγραφε την ανεξαρτησία, την επομένη το είχε ήδη μετανιώσει και ξαναμιλούσε για Ένωση, ύστερα διακήρυσσε τη λύση του “εφικτού” σ’ αντίθεση με την …ανέφικτη λύση της Ένωσης, ύστερα στα μνημόσυνα μιλούσε ξανά για Ένωση.  Δυστυχώς ούτε μετά την συμφορά της εισβολής κατάφερε να κατασταλάξει οριστικά, όμως ήταν πολύ διαφορετικές πια οι επιλογές του, γιατί η Ένωση είχε ήδη ενταφιαστεί: Ομοσπονδία ή … κάτι άλλο; Υπέγραψε συμφωνία με τον Ντενκτάς για ομοσπονδία αλλά μετά, στις ομιλίες και δηλώσεις του, τα μασούσε πάλι  γιαυτό και μέχρι σήμερα ερίζουν οι πολιτικές δυνάμεις για το τι ακριβώς είχε δεχτεί ο Μακάριος στην πρώτη συμφωνία κορυφής. Δεν κατάλαβε ποτέ κανείς τι ακριβώς είχε στο μυαλό του.

Παρόλα αυτά ο Μακάριος υπήρξε προφητικός στις ομιλίες του πριν από το πραξικόπημα, όταν κατηγορούσε τους εοκαβητατζήδες σαν “νεκροθάφτες της Ενώσεως”. Εννοούσε ότι με τον τρόπο που ενεργούσαν θα οδηγούσαν σε ενταφιασμό του στόχου της Ένωσης, πράγμα που συνέβη τελικά, διότι μετά την εισβολή κανένας πια σοβαρός ή έστω λίγο σοβαρός άνθρωπος δεν μίλησε ξανά για την Ένωση.

Υπήρξε επίσης προφητικός ο Μακάριος όταν προειδοποιούσε την ΕΟΚΑ Β’ και τη χούντα ότι τυχόν πραξικόπημα εναντίον του θα προκαλούσε τουρκική εισβολή στην Κύπρο…

MAKARIOS2Αλλά ο Μακάριος δεν ήταν ούτε προφήτης ούτε καν πολιτικός. Ποτέ δεν υπήρξε πολιτικός ο Μακάριος. Ήταν αρχιεπίσκοπος, όπως ο σημερινός. Σκεφτόταν περίπου όπως ο Χρυσόστομος ο Β’. Με άλλα λόγια και παρά το άστρο της προσωπικότητάς του, που τον ανέδειξε σε μια από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του 20ου αιώνα, ο Μακάριος δεν ήταν το κατάλληλο πρόσωπο για να χειριστεί τις τύχες της Κύπρου σε μια τόσο κρίσιμη ιστορική συγκυρία, όπως αυτή που έζησε ο τόπος από το 1950 μέχρι και το 1977, που ο αρχιεπίσκοπος πέθανε ξαφνικά από έμφραγμα, σε ηλικία 64 ετών.

Αυτά για τα οποία ο Μακάριος προειδοποιούσε ήταν όπως το ένα κι ένα κάνουν δύο. Δεν ήταν δύσκολο να προβλέψει κανείς την πορεία των πραγμάτων, με βάση τα όσα συνέβαιναν τότε και με τη δεδηλωμένη πρόθεση της Τουρκίας να επέμβει, για να “προστατεύσει” τους Τουρκοκύπριους. Ταυτόχρονα ήταν γνωστή επίσης και η θέση της Τουρκίας για διχοτόμηση της Κύπρου.

DIXOTOMISIΔιχοτομικοί χάρτες του νησιού, κυκλοφόρησαν αρκετά χρόνια πριν από την εισβολή του 1974,  σε εφημερίδες και άλλα έντυπα της εποχής και μάλιστα όχι μόνο από τουρκικές πηγές αλλά και από πηγές προσκείμενες στη μυστική διπλωματία των ΗΠΑ και της Βρετανίας.

Αυτός είναι ο λόγος που με κάνει να πιστεύω πως τίποτα από όσα θλιβερά συνέβησαν σ’ αυτό τον τόπο τα τελευταία 60 χρόνια και τον οδήγησαν στην ντε φάκτο διχοτόμηση, ένα βήμα πριν από την οριστική (ντε γιούρε) διχοτόμηση, δεν ήταν τυχαίο. Αντιλαμβάνομαι γιατί η Τουρκία ήθελε και εξακολουθεί να θέλει μέχρι σήμερα τη διχοτόμηση, για να ελέγχει την Κύπρο.

Αντιλαμβάνομαι επίσης και γιατί κάποιες μεγάλες δυνάμεις στήριξαν σιωπηρά την πολιτική της συμμάχου τους, όταν μάλιστα πείσθηκαν ότι το αίμα δεν θα σταματούσε να ρέει αν δεν διαχωρίζονταν γεωγραφικά οι δύο κοινότητες (πολύ περισσότερο αργότερα όταν διαπίστωσαν ότι όντως το αίμα σταμάτησε να ρέει, από την εισβολή και μετά)…

DIXOTOMISI SIMAIESΕκείνο που δεν μπορώ να καταλάβω είναι γιατί με τις πράξεις τους εκείνοι οι Ελληνοκύπριοι πολιτικοί, που δήλωναν ως οι μεγαλύτεροι πατριώτες (διαχρονικά από το 1960 μέχρι σήμερα) έβαλαν νερό στο μύλο της διχοτόμησης, στο μύλο δηλαδή της τουρκικής πολιτικής στο Κυπριακό.Το έκαναν από άγνοια και αφέλεια ή σκόπιμα γιατί πίστευαν κι αυτοί ότι η μόνη “καθαρή” λύση στην Κύπρο θα ήταν ο γεωγραφικός διαχωρισμός και η δημιουργία δύο κρατών στην Κύπρο;

Γιατί στη δεκαετία του 60 δεν αντιμετώπισαν με ψυχραιμία τις επιτήδειες εξτρεμιστικές πράξεις Τουρκοκυπρίων τρομοκρατών; Γιατί αντεπιτέθηκαν δολοφονώντας μάλιστα και γυναικόπαιδα, δίνοντας προσχήματα στην Τουρκία να διεκδικεί από τη διεθνή διπλωματία κατανόηση για την ανάγκη να εισβάλει στην Κύπρο και για την ανάγκη το νησί να διχοτομηθεί για να σταματήσουν οι εχθροπραξίες;

Γιατί δεν μπορούσαν να αντιληφθούν ότι οποιαδήποτε πράξη εναντίον της συνταγματικής νομιμότητας θα προκαλούσε εισβολή της Τουρκίας, τη στιγμή μάλιστα που η Τουρκία προειδοποιούσε ξεκάθαρα για τις προθέσεις της;

AGNOOUMENOIΓιατί να μην μπούμε σήμερα στον πειρασμό να υποψιαστούμε ότι πίσω από όλα εκείνα που συνέβησαν από το 1960 μέχρι και το 1974, κρύβονταν πολιτικοί και άλλοι παράγοντες στην Ελλάδα και στην Κύπρο, που με εύηχα συνθήματα εκμεταλλεύτηκαν τον αφελή πατριωτισμό μερίδας του λαού εξωθώντας τον σε εκείνες τις τάχατες υπέρ πίστεως και πατρίδος πράξεις,  με σκοπό να επέλθει η οριστική ρήξη μεταξύ των δύο κοινοτήτων και η  διχοτόμηση, με αποκορύφωμα και επιστέγασμα όλων των προηγηθέντων ανοησιών, το προδοτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου;

Αναρωτιέμαι επίσης αν όλα όσα ακολούθησαν την εισβολή μέχρι και σήμερα, δηλαδή η πολιτική του “μακροχρόνιου αγώνα” καθώς και οι … συναφείς “ανησυχίες”, “αναστολές”, “ενστάσεις”, “φόβοι” και εν τέλει η παραπομπή των όποιων αποφάσεων στις … ελληνικές καλένδες, δηλαδή τις λεγόμενες “καλύτερες συγκυρίες του μέλλοντος”, που ωστόσο ποτέ δεν έρχονται, αντανακλούν την ειλικρίνεια εκείνων που τις εκφράζουν ή αν εξυπηρετούν τον ίδιο στόχο που εξυπηρέτησε η ανάλογη προσέγγιση και νοοτροπία στα πριν από την εισβολή χρόνια.missing_soldier_400_bg


Μα αν “στο μετάξι κρύβονταν της Ίντιας οι σκορπιοί”, που λέει και ο Καββαδίας, αν δηλαδή πίσω από τα παχιά πατριωτικά λόγια κρύβονταν προθέσεις που δεν τολμούσαν να τις εκστομίσουν κι αν έχουν φέρει τον τόπο σ’ αυτή την κατάσταση σκόπιμα, τότε είναι χίλιες φορές πιο κρίμα γι’ αυτό τον καταταλαιπωρημένο λαό που δεν κάνει τίποτε άλλο τόσα χρόνια παρά να πληρώνει όχι μόνο με χρήμα αλλά και με αίμα δικών του ανθρώπων, την πολιτική μπαμπεσιά και την απληστία του οικονομικοπολιτικού κατεστημένου.

 

Διαβάστε εδώ την περσινή μου ανάρτηση για τα γεγονότα του καλοκαιριού, του 1974…

 

 

Comments

  1. Πανος Κ says:

    Πολύ σωστά τα λες: ….Ο Μακάριος, σε όλη την πολιτική του ιστορία, δεν …κατάφερε ποτέ να …σταθεροποιήσει τις θέσεις του. Τη μια ορκιζόταν για την Ένωση, την άλλη υπέγραφε την ανεξαρτησία (που ποτέ δεν την τήρησε…), την επομένη το είχε ήδη μετανιώσει και ξαναμιλούσε για Ένωση, ύστερα διακήρυσσε τη λύση του “εφικτού” σ’ αντίθεση με την …ανέφικτη λύση της Ένωσης, ύστερα στα μνημόσυνα μιλούσε ξανά για Ένωση….. μετά την εισβολής ήταν διαφορετικές οι επιλογές του: Ομοσπονδία ή … κάτι άλλο, υπέγραψε συμφωνία με τον Ντενκτάς για ομοσπονδία αλλά μετά, στις ομιλίες και δηλώσεις του, τα μασούσε πάλι…

    Μήπως έχει και αυτός ευθύνη για όλα τα κακά που μας βρήκαν?

    1. Constantinos Odysseos says:

      Θέλει κι ερώτημα; 🙂

Leave a Reply to Πανος Κ Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *